Dydaktyzm oświeceniowy w twórczości pisarzy



Oświeceniowy dydaktyzm przejawiał się w twórczości wielu znanych i cenionych pisarzy i poetów tej epoki, by wymienić takich twórców, jak Krasicki, Naruszewicz, Trembecki czy Niemcewicz. Ignacy Krasicki starał się wpływać na moralność i charakter ludzi tego okresu poprzez piętnowanie wad i przywar człowieka w swoich "Bajkach" i"Satyrach". Krasicki w swych bajkach zawarł swe obserwacje otaczającego go świata, krytykował, wyśmiewał, ale także próbował naprawiać rzeczywistość, pouczać. Aby wymienić tylko niektóre piętnowane przez poetę wady, wspomnieć można choćby o obłudzie i zakłamaniu ("Dewotka"), pochlebstwach ("Malarze"), chwiejności poglądów ("Filozof"), pysze i zarozumialstwie ("Szczur i kot"). Bajki przedstawiają wiele aspektów XVIII - wiecznej Polski, przybliżają także współczesnemu czytelnikowi problemy i wady obywateli tamtego okresu. "Satyry", podobnie jak "Bajki", ukazują obraz życia XVIII - wiecznej Rzeczypospolitej, są doskonałą ilustracją tamtych czasów. Krasicki obraża i ośmiesza w nich liczne wady społeczeństwa polskiego: pijaństwo, skłonność do hazardu, zacofanie i ciemnotę szlachty, brak krytycyzmu. Satyry mają często charakter interwencyjny, doraźny ("Do króla"), często są jednak ponadczasowe, uniwersalne, szczególnie, gdy mówią o wadach (np."Pijaństwo"). Krasicki tak sam pisał o swych satyrach "Występek karać, oszczędzać osoby", pragnąc być zawsze obiektywnym i sprawiedliwym. Innym utworem Krasickiego, o wymowie niewątpliwie dydaktyczno - moralizatorskiej jest "Monachomachia", poemat heroikomiczny poświęcony życiu zakonników. Jednakże jest to przede wszystkim próba ośmieszenia sposobu działania polskich zakonów żebraczych. Poeta ukazuje mnichów uwikłanych w bezsensowne i bezpodstawne spory, oddających się nie ascezie, lecz obżarstwu, demaskuje niski poziom moralny i intelektualny zakonników. Krasicki wyraźnie stwierdza, iż to nie habit czyni świętym, iż należy postępować zgodnie z zasadami zakonu, a nie wymogami własnego charakteru. Utwór ma wyraźną wymowę moralizatorską: osoby duchowne nie powinny być wyniesione ponad zwykłych śmiertelników, a na szacunek wiernych zakonnicy powinni sobie zasłużyć ciężką i wytrwałą pracą. Adam Naruszewicz, był redaktorem pierwszego polskiego pisma dydaktyczno - moralizatorskiego "Zabawy przyjemne i pożyteczne". Był jednocześnie autorem kilku satyr, piętnujących wady polskiego społeczeństwa, a głównie szlachty. Znakomicie nakreślony został portret ówczesnego szlachcica w satyrze "Chudy literat". Typowy szlachcic to osoba przekonana o własnej wielkości i "wszechwiedzy", wierząca w legendy i zabobony, pyszna i dumna z własnego pochodzenia. Polski szlachcic pogardza rozumem, uważa, iż wiedza nie ma żadnego znaczenia dla warstwy która powinna tworzyć (ale nie tworzy) elitę narodu. Podobny wydźwięk i zadanie mają bajki Stanisława Trembeckiego, pełniące rolę moralizatorską. Taką funkcję pełni np. "Myszka, kot i kogut", która zawiera dość znane i powszechne ostrzeżenie przed ocenianiem ludzi po pozorach i wyglądzie zewnętrznym, co prowadzić może do wielu nieszczęść. Nieco odmiennym utworem jest "Powrót posła" J. U. Niemcewicza, komedia polityczna piętnująca wady i ułomności konserwatywnego obozu szlachty. Niemcewicz bezlitośnie wyśmiewa ograniczenia, konserwatyzm i powierzchowność szlachty sarmackiej. Sztuka wystawiona na Scenie Narodowej odniosła ogromne powodzenie, wywołała także wielkie emocje i niewątpliwie przysporzyła zwolenników obozowi postępowemu.

Dydaktyzm oświeceniowy w twórczości pisarzy

Materiały

Elementy ludowe i fantastyczne w "Balladynie" Baśniowo ludowy charakter dramatu Elementy fantastyki: ludzie w utworze to katolicy, akcja zaś rozgrywa się w głębokim średniowieczu, gdy katolicyzm nie był popularny obyczaje stylizowane na sarmacki styl istnienie świata irracjonalnego ingerencja wiata irracjonalnego w rzeczywisty istnienie postaci fantastycznych ...

Etapy reklamy Przyjmując kryterium przedmiotu reklamy wyróżnia się: -reklamę produktu lub usługi, -reklamę instytucjonalną. Cykl rynkowy produktu pozostaje w ścisłej więzi z „cyklem życia potrzeby”, który kształtowany jest przez promocję a w szczególności przez reklamę. Intensywność reklamy, nakłady i cele zmieniają się w zależności od cyklu ry...

Obraz pijaka w satyrze "Pijaństwo" Ignacy Krasicki żartuje,wyśmiewa słabość natury ludzkiej w \"Pijaństwie\",jako brak hamulców wewnętrznych i bezsilność racjonalnych argumentów.Bawi czytelnika,ukazując stadium portretowe nałogowego pijaka,który poszukuje okazji do wypicia wódki i wie równocześnie o szkodliwości alkoholu,nawet wymienia zgubne jego skutki.Człowiek,który spożył alk...

Kompozycja "Quo vadis" i wartości artystyczne powieści Kompozycja utworu. Wartości artystyczne Quo vadis składa się z 74 rozdziałów i epilogu. To rozdrobnienie obszernej powieści ma związek z formą jej pierwszej publikacji (była drukowana w odcinkach w prasie). Całość spaja wątek miłosny, w tle którego widnieje Rzym za czasów Nerona z jego atrakcjami i pierwsi chrześcijanie. Romansowa fabuła s...

Hasła związane z oświeceniem Hasła zwizane z epoką ALEGORIA Alegoria to motyw zawarty w dziele literackim (przedmiot, postać, sytuacja, zdarzenie) lub zespół motywów przedstawiający w sposób obrazowy pewne abstrakcyjne pojęcia lub ideę. Motyw ów oprócz swego znaczenia jawnego, dosłownego, danego bezpośrednio przez sens poszczególnych wyrazów, które się do niego od...

Grupy społeczne i ich podział Podział grup społecznych: I kryterium wielkości: mała, duża - mała to taka, w której kontakty między członkami mają charakter osobowy (twarzą w twarz), - grupa duża – gdzie jednostki nie kontaktują się bezpośrednio a za pośrednictwem innych ludzi lub technicznych środków przekazu. II kryterium podziału to charakter więzi społecznej (...

Charakterystyka epoki - lietratura współczesna LITERATURA WSPÓŁCZESNA - OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA EPOKI Literatura polska Najnowsze dzieje naszego piśmiennictwa, nazywanego umownie literaturą współczesną, określają dwa zwrotne momenty w historii naszego narodu: wrzesień 1939 r. i czerwiec 1989 r. Daty te tworzą ramy czasowe tego okresu. Literaturę lat 1939-1989 kształtowały głównie hi...

Nawyki i przyzwyczajenia w reklamie Skąd biorą się nawyki i przyzwyczajenia? Specjaliści uważają, że obniżył się wiek tzw. inicjacji alkoholowej, bo do spożywania piwa, wina lub wódki przyznają się już dziewięciolatki. Wśród przyczyn znajduje się m.in. agresywna reklama, łatwy dostęp do alkoholu, imprezy sponsorowane przez browary, osłabianie wpływu rodziny, powiązania alkoho...