Dwoista postawa gajowego w "Zapomnieniu"

Dwoista postawa gajowego Lalewicz chce stworzyć wrażenie, że jest całkowicie oddany dziedzicowi, prowadzi na miejsce polowania, troszczy się o jego majątek, chroni przed kradzieżą, stara się zasłużyć na pochwałę. Nie chce stracić posady gajowego, dlatego swoim zachowaniem pragnie się przypodobać panu Alfredowi. Przyłapanego na gorącym uczynku chłopa poniża, bije, oskarża o inne przewinienia (chociaż wie, że wynikają one z głodu). Poproszony o pomoc przy zrobieniu trumny, stanowczo odmawia, demonstrując swoją pogardę dla złodzieja. Po odejściu dziedzica i narratora Lalewicz chwilę zostaje, żeby pocieszyć Obalę. Wtedy obiecuje mu wstawić się u pana oraz oferuje swój czas i narzędzia, by przygotować trumienkę dla chłopca. W gruncie rzeczy jest osobą współczującą, ale wobec pana ukrywa prawdziwe uczucia, a nawet okazuje wprost przeciwne. Rzeczywiście później stara się ukazać dziedzicowi realizm sytuacji chłopa – wiado¬mo, że nie zapłaci, zaś więzienie utrwali jego złodziejskie skłonności. Nie próbuje wywołać litości, ale używa argumentów, na które dziedzic może być wrażliwy. Dwoista postawa gajowego zapewnia mu życzliwość pana i wdzięczność Obali. Zachowuje i wzmacnia swoją pozycję, ale jed¬nocześnie zdaje sobie sprawę, że jest z tej samej warstwy, co Obala. Podwójna moralność Lalewicza wynika ze struktury społecznej, w której zajmuje on niepewną pozycję i musi stale zabiegać o to, by nie stracić pracy. Nie zdobywa się na okazanie prawdziwych uczuć przy dziedzicu, bo przypuszcza, że byłoby to dla niego niekorzystne. Na przykładzie tej postaci widać, że wzniosłe pozytywistyczne hasła o równości ludzi i poprawie bytu najuboższych nie zostały zreali¬zowane.