Topos - stały, powtarzający się obraz lub motyw literacki. Przykładem toposu mitycznego jest Arkadia, Amor przeszywający serce strzałą. W Biblii jest to wypędzenie z Raju, posłan-nictwo i męka Chrystusa. Motyw Sądu Ostatecznego wykorzystuje Zb. Herbert ("U wrót doli-ny" - analogia do segregacji w obozie). Archetyp - pierwowzór postaw i zachowań. W mitologii - czułość matki (Demeter), pomoc dla cierpiących zarówno dobrych, jak i złych (bóg lekarzy - Asklepios), wędrowiec; tułacz (Odyseusz), wierna żona (Penelopa) obrońca ojczyzny (Hektor), miłości ojcowskiej (Priam), ułomność charaktery; słaby punkt (Achilles). W Biblii - zazdrość (Kain), przebaczenie (ojciec marnotrawnego), przyjęcie pokusy (Ewa). Alegoria - zastępowanie obrazów dosłownych, obrazami symbolicznymi, na zasadzie od-powiedniości. Apokalipsę reinterpretuje Cz. Miłosz ("Piosenka o końcu świata"). Zb. Herbert poprzez ukazanie walki Apolla i Marsjasza ukazuje odpowiednio charakter sztuki klasycznej i impresjonistycznej. Mimezis - Według traktatu "Poetyka" Arystotelesa, literatura jest sztuką naśladowczą; uj-muje to co jest prawdopodobne lub konieczne. Poezja działa na odbiorcę nie dlatego, że przedstawione elementy są odwzorowaniem rzeczywistości, ale dlatego, że sposób ujęcia wy-wołuje emocję odbiorcy - katharsis. Katharsis - oczyszczenie. Tragedia antyczna miała oddziaływać na reakcje i emocję odbior-ców. Pierwotnie, muzyka i taniec powodowały u Greków oczyszczenie duszy z win i jej wy-zwolenie. Arystoteles taką funkcję przypisywał tragedii, która wzbudzała w widzu "litość i trwogę". Fatum - przeznaczenie, tragizm; nierozwiązywalny konflikt między siłami wyższymi: lo-sem, prawami historii, normami społecznymi a własnym działaniem bohatera. Bohater jest pozbawiony możliwości dokonania pomyślnego wyboru. Działania jego prowadzą do kata-strofy. Staje się on jednocześnie ofiarą i winowajcą. W "Antygonie" Sofoklesa bohaterka czuje się zobowiązana do pogrzebania zwłok brata Polinejkesa, jako siostra i wierna prawom bo-skim. Jako obywatelka państwa, musi być posłuszna władcy, który zabronił pogrzebów dla zdrajców ojczyzny. Nad rodem Labdakidów i Antygoną (córką kazirodczego związku) była także złożona klątwa bogów. Antygona prezentowała racje serca, nie widziała możliwości rozwiązania konfliktu, popełniła samobójstwo.
Definicja pojęć: topos, archetyp, alegoria, mimezis, katharsis, fatum
Topos - stały, powtarzający się obraz lub motyw literacki. Przykładem toposu mitycznego jest Arkadia, Amor przeszywający serce strzałą. W Biblii jest to wypędzenie z Raju, posłan-nictwo i męka Chrystusa. Motyw Sądu Ostatecznego wykorzystuje Zb. Herbert ("U wrót doli-ny" - analogia do segregacji w obozie). Archetyp - pierwowzór postaw i zachowań. W mitologii - czułość matki (Demeter), pomoc dla cierpiących zarówno dobrych, jak i złych (bóg lekarzy - Asklepios), wędrowiec; tułacz (Odyseusz), wierna żona (Penelopa) obrońca ojczyzny (Hektor), miłości ojcowskiej (Priam), ułomność charaktery; słaby punkt (Achilles). W Biblii - zazdrość (Kain), przebaczenie (ojciec marnotrawnego), przyjęcie pokusy (Ewa). Alegoria - zastępowanie obrazów dosłownych, obrazami symbolicznymi, na zasadzie od-powiedniości. Apokalipsę reinterpretuje Cz. Miłosz ("Piosenka o końcu świata"). Zb. Herbert poprzez ukazanie walki Apolla i Marsjasza ukazuje odpowiednio charakter sztuki klasycznej i impresjonistycznej. Mimezis - Według traktatu "Poetyka" Arystotelesa, literatura jest sztuką naśladowczą; uj-muje to co jest prawdopodobne lub konieczne. Poezja działa na odbiorcę nie dlatego, że przedstawione elementy są odwzorowaniem rzeczywistości, ale dlatego, że sposób ujęcia wy-wołuje emocję odbiorcy - katharsis. Katharsis - oczyszczenie. Tragedia antyczna miała oddziaływać na reakcje i emocję odbior-ców. Pierwotnie, muzyka i taniec powodowały u Greków oczyszczenie duszy z win i jej wy-zwolenie. Arystoteles taką funkcję przypisywał tragedii, która wzbudzała w widzu "litość i trwogę". Fatum - przeznaczenie, tragizm; nierozwiązywalny konflikt między siłami wyższymi: lo-sem, prawami historii, normami społecznymi a własnym działaniem bohatera. Bohater jest pozbawiony możliwości dokonania pomyślnego wyboru. Działania jego prowadzą do kata-strofy. Staje się on jednocześnie ofiarą i winowajcą. W "Antygonie" Sofoklesa bohaterka czuje się zobowiązana do pogrzebania zwłok brata Polinejkesa, jako siostra i wierna prawom bo-skim. Jako obywatelka państwa, musi być posłuszna władcy, który zabronił pogrzebów dla zdrajców ojczyzny. Nad rodem Labdakidów i Antygoną (córką kazirodczego związku) była także złożona klątwa bogów. Antygona prezentowała racje serca, nie widziała możliwości rozwiązania konfliktu, popełniła samobójstwo.
Materiały
"Memento mori" i "Non omnis moriar" - postawy człowieka średniowiecza i renesansu
„Memento mori” i „Non omnis morial”, jako przykłady odmiennych postaw człowieka średniowiecza i człowieka renesansu.
Wiemy, że słowa „Memento mori” były podstawowym hasłem epoki średniowiecza. Znaczą one – „Pamiętaj, że umrzesz”. Natomiast „Non omnis morial” znaczy – ...
Literatura lat powojennych jako próba oceny systemu totalitarnego
Państwa o charakterze totalitarnym istniały na długo przed sprecyzowaniem pojęcia „totalitaryzm” i jednoznacznym określeniem cech podobnego ustroju. Sam termin po raz pierwszy został użyty w 1934 roku przez Gentile\'a na oznaczenie państwa, któremu przysługuje pełna władza nad obywatelami. W tym sensie totalitaryzm był odrzuceniem id...
Tragizm i tragedia - pojęcie i przykład
Tragizm - cecha dzieła literackiego, charakterystyczna dla tragedii, lecz pojawiająca się także w innych gatunkach, polegająca na takim ułożeniu losów bohatera, że musi on dokonać wyboru między dwoma równożędnymi racjami, lecz każda jego decyzja pociągnie za sobą złe skutki.
Jest to kategoria ukształtowana w epoce starożytnej, przypi...
Kwestionariusz Samooceny
Pełnienie ról grupowych – Kwestionariusz Samooceny
(źródło: Belbin M. „Team Roles at Work”, 1993, British Library)
Wypełnij zamieszczony niżej Kwestionariusz w następujący sposób:
1) Rozdziel 10 punktów w każdej z siedmiu części Kwestionariusza. Możesz przypisać 10 punktów tylko jednemu zdaniu, które doskonale opisuje Twoje...
Model Clarka - gęstość zaludnienia
Funkcja gęstości zaludnienia miast.
Model Clarka opisuje spadek gęstości zaludnienia miast wraz z odległością od centrum miejskiego. Jedną z komplikacji tego modelu jest występowanie tzw. centralnego krateru gęstości. Jest to spadek gęstości zaludnienia w centrum miasta, co na wykresie przejawia się w postaci wklęsłości krzywej przypominającej ...
Esej na temat prawdziwych i fałszywych źródeł szczęścia
Prawdziwe i złudne źródła szczęścia.
Rozpoczynając rozważania na temat źródeł szczęścia, należy się zastanowić, czym dokładnie ono jest. O ile istnieje niezliczona ilość teorii o przyczynach szczęścia, znacznie się od siebie różniących, o tyle w dziedzinie postaci prawdziwego szczęścia większość filozofów jest ze sobą zgodna. Moje zdanie na...
Rola artysty i sztuki w Młodej Polsce
Artysta i jego konflikt z filistrem. Rola artysty i sztuki
Filister- postać często przywoływana w literaturze i kulturze młodej pol. Filistrem naz. mieszczucha, który pozbawiony był wszelkich doznań estetycznych. Jego życie sprowadzało się do płytkiego konsumowania zdobytych dóbr materialnych. Filister to również człowiek zakłamany, nie potra...
"Dziady" jako wzorcowy utwór romantyczny
\"Dziady\" Mickiewicza są uważane za wzorcowy utwór romantyczny (czyli arcydramat), gdyż wykazuje się wszelkimi ważnymi cechami, które są typowe dla późniejszych utworów romantycznych;
Najważniejsze są to: synkretyzm rodzajowy (dramat w części II, epika w opowieściach duchów, liryka w improwizacji) oraz gatunkowy (opowiadanie, monolog, wiersz...