Czynniki określające życie społeczne

Życie społeczne zdeterminowane jest przez trzy czynniki: I. przyrodnicze - czynniki biologiczne, geograficzne i demograficzne • czynniki biologiczne - cechy fizjologiczne, potrzeby, popędy, odruchy, skłonności - to co jest zapisane w genach lub nabywa się w czasie rozwoju osobniczego, • czynniki geograficzne - klimat, teren, roślinność, świat zwierzęcy, rzeki - świat ze-wnętrzny, który otacza człowieka, • czynniki demograficzne - gęstość zaludnienia, płeć, wiek, płodność, przyrost naturalny, przeciętność trwania życia, umieralność, zdrowotność. II. ekonomiczne - są podstawą ludzkiej egzystencji, nie ma życia bez podstaw mate-rialnych • zasoby środowiska geograficznego - wszystko to, co człowieka otacza - złoża surow-ców mineralnych, rzeki, morza, oceany, lasy, itp., narzędzia i maszyny - przy ich pomocy człowiek przetwarza szeroko rozumianą przyrodę, • umiejętności ludzkie - są niezbędne, aby człowiek mógł przetwarzać, • organizacja pracy - cały zespół przedsięwzięć zmierzających do osiągnięcia jak naj-bardziej efektywnie celu. Zaspakajanie potrzeb ludzkich odbywa się przede wszystkim w procesie produkcji. Proces ten składa się z trzech elementów: • praca - świadoma, celowa działalność człowieka, • przedmiot - to co człowiek będzie przerabiał, • zespół narzędzi - czym człowiek przetwarza. narzędzia + siła robocza = siła wytwórcza Człowiek w procesie pracy oddziaływuje na środowisko oraz na samego siebie. Te zależ-ności, które występują miedzy ludźmi w procesie produkcji nazywamy stosunkami pro-dukcji. Składają się one z trzech elementów: - podział surowców pracy, - podział wytwarzanych dóbr, - układy kształtujące się miedzy grupami pracowniczymi. Podstawą stosunków produkcji jest forma ich własności. Formy własności w naszym kra-ju: - własność państwowa, ogólno rządowa, - własność spółdzielcza, - własność prywatna, - własność indywidualna, osobista. Stosownie do tych form własności społeczeństwo jest podzielone na następujące grupy: - klasy, - warstwy, - zawody, - specjalność. Formacje społeczno - ekonomiczne: - wspólnota pierwotna, - niewolnictwo, - feudalizm, - kapitalizm. III. kulturowa - kultura i jej wpływ na życie społeczne Kultura to nic innego jak uszlachetnienie życia duchowego (Cycero). Def. wg A. Kłoskowskiej: Kultura to tyle, co pewne klasy zachowań i wytwory tych zachowań. Def wg J. Szczepańskiego: Kultura to wszystko co nie wyrasta samo przez się z przyrody, lecz powstaje dzięki czło-wiekowi, co jest wytworem jego refleksji i działalności. Def. wg S. Czarnowskiego: Kultura to ogół wytworów działalności człowieka materialnych i niematerialnych, wartości uznawanych przez zbiorowość, sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych następnym pokoleniom; 3 elementy kultu-ry: rzeczy, znaki, zachowania. Def. wg K. Żegulskiego: Kultura to ogół wytworów pracy fizycznej i umysłowej człowieka oraz wzory zachowań. Kultura ma charakter materialny oraz duchowy.