Czasy oświecenia w Polsce



Tło historyczne - czasy saskie, 1697-1733 August II Mocny, 1733-1763 August III. Był to okres szczególnego upadku ekonomicznego, kulturalnego i politycznego. W 1720 roku Rosja i Prusy zawarły traktat zobowiązujący je do zachowania w Polsce istniejącego stanu rzeczy. Początki ruchu umysłowego oświecenia przypadają na lata czterdzieste XVIII wieku. Składają się na niego reformy szkół i wychowania (ks. Stanisław Konarski) - dążono do wychowania światłych obywateli pochodzących z rodzin magnackich. Konarski zreformował szkolnictwo pijarskie, a w 1740 założył Collegium Nobilium. W 1747 bracia Józef i Andrzej Załuscy założyli w Warszawie bibliotekę publiczną. Zgromadzona w niej 180 tys. woluminów. Rozwijał się ruch wydawniczy, powstawały czytelnie. Faktyczna walka polityczna rozgorzała po 1768 roku. Zawiązała się wtedy konfederacja barska przeciwko królowi Stanisławowi Poniatowskiemu, gdyż protektorem jego była caryca Katarzyna II, pod hasłami obrony katolicyzmu i wolności szlacheckiej. 1772 - I rozbiór Polski. Lata 1788-92 upływały pod znakiem toczących się obrad Sejmu Wielkiego, w którym zasiedli wychowankowie pijarów. Uchwalili 3 maja 1791 Konstytucję Majową. Rok później magnaci Rzewuski, Potocki i Branicki zawiązali konfederację targowicką i upoważnili Katarzynę II do zbrojnej interwencji w Polsce w obronie swobód szlacheckich. Wybuchła krótka wojna - armia rosyjska wkroczyła do Rzeczpospolitej, targowiczanie szerzyli terror wobec założycieli konstytucji. 24 lipca król przystąpił do Targowicy. W 1793 nastąpił II rozbiór Polski. W 1794 - powstanie kościuszkowskie. W 1795, po jego upadku, III rozbiór Polski kończący rozwój kultury polskiej w czasie niepodległości.

Czasy oświecenia w Polsce

Materiały

Formy pieniądza FORMY PIENIĄDZA: W czasach, gdy pieniądz występował tylko w postaci monet państwo nie tworzyło pieniądza tylko ułatwiało posługiwanie się nim w obiegu. Miał, więc charakter materialny. Z chwilą pojawienia się banknotów wymienialnych na pieniądz kruszcowy i funkcjonujący w obrocie na rynku z monetą uprawnione do tego banki emisyjne uzyskały możli...

Motyw tradycji w literaturze Tradycja Tradycja - Zasady postępowania, oby¬czaje, poglądy, wiadomości przecho¬dzące z pokolenia na pokolenie. Trady¬cja odznacza się olbrzymią siłą kulturo¬twórczą. W literaturze pojawia się zaró¬wno w ujęciu pozytywnym, jako jeden z elementów tworzących świadomość narodową, jak i negatywnym, kiedy jest dziedziczeniem...

Motyw góry w literaturze Góra Góra - W religiach wszystkich ludów znających górę ma ona bardzo bogatą symbolikę. Najczęściej jest przestrzen¬nym symbolem transcendencji, sferą sa¬kralną, siedzibą bogów lub sił zła. Jest kojarzona z niewzruszalnością, pępkiem świata, drogą do nieba, samotnością, miejscem kultu lub medytacji, spotkania człowieka z Bogiem. Bibl...

Podobieństwa i różnice między czekiem a wekslem Różnice między czekiem i wekslem. - trasatem czeku może być tylko instytucja bankowa, - czek jako środek płatniczy powinien mieć pokrycie u bankiera w momencie wystawienia, weksel, jako środek kredytu, może mieć pokrycie po wystawieniu dokumentu, - czek w przeciwieństwie do weksla może być po upływie czasu określonego przez prawo czekowe do p...

Krótka interpretacja "Elegii o śmierci Ludwika Waryńskiego" „Elegia o śmierci Ludwika Waryńskiego”. Tytułowy bohater to twórca pierwszej partii robotniczej na ziemiach polskich „Proletariatu”. Przedstawia go poeta jako więźnia twierdzy Schliesselburg. Sytuacja więźnia jest tragiczna: szkorbut, spuchnięte nogi, wyplute płuca, wysoka gorączka, twarz woskowa, jedynie przebłyski świa...

Dydaktyzm w "Monachomachi" Co wyjątkowego przynosi literatura oświecenia człowiekowi XX wieku? Oświecenia to epoka parenetyczna, czyli wskazująca na to, że jej celem był dydaktyzm – pouczenie. Czy jednak nauki zawarte w ówczesnych utworach są uniwersalne i czy można nimi posłużyć się w czasach nam współczesnych? Cała epoka literacka przełomu XVII i XIX wieku postawi...

"Nad Niemnem" - jako epopeja “NAD NIEMNEM” JAKO EPOS Epos (epopeja) – najstarszy gatunek literacki. Dłuższy utwór epicki, zwykle wierszowany, nacechowany patosem i powagą. EPOS  POWIEŚĆ Powieść “Nad Niemnem” przyjmuje niektóre cechy eposu. Występuje pewne podobieństwo między nimi. Cechy eposu w “Nad Niemnem”: R...

Certyfikaty depozytowe - wyjaśnienie Certyfikaty depozytowe są emitowanymi przez banki komercyjne papierami wartościowymi, stwierdzającymi ulokowanie przez deponenta w wystawiającym je banku, określonej kwoty w charakterze depozytu pieniężnego na określony czas i procent. Certyfikaty depozytowe są papierami wartościowymi o terminie wykupu od 14 dni do roku, choć zdarzają się emisje...