Co to jest nowela?



nowela Początki noweli jako gatunku sięgają czasów antycznych. Najstarszym zbiorem nowel były “Opowieści mileckie” Arystyda z Miletu (II/I w. p.n.e.). Już wówczas nowela stanowiła gatunek opozycyjny wobec eposu, bowiem w niej motywacja wydarzeń jest w pełni realistyczna. Ponadto nowela przynosi relacje o sprawach codziennych, zwyczajnych. Jako odrębny gatunek ukształtowała się na przełomie średniowiecza i renesansu. We wczesnej fazie daje się zauważyć występowanie obiegowych motywów i schematów kompozycyjnych. Dotyczy to głównie średniowiecznych utworów hagiograficznych (żywoty świętych) oraz kronik. Klasyczną postać nadał w XIV w. noweli Giovani Boccaccio w cyklu nowelistycznym zatytułowanym “Dekameron”. Zasady kompozycyjne wykształcone przez niego są do dziś obowiązującym wzorem gatunku. Od tytułu jednego z utworów (“Sokół”), wchodzącego skład cyklu, klasycznie zbudowana nowela nosi nazwę “noweli z sokołem”. W okresie Młodej Polski nowela zbliżyła się do opowiadania (duża liczba bohaterów, wątki poboczne, opisy przyrody, duża rozpiętość czasowa, brak chronologii wydarzeń), np. “Doktor Piotr”, “Echa leśne”, “Siłaczka” S. Żeromskiego Powojenna nowelistyka skupiła swe zainteresowania przede wszystkim na doświadczeniach wojny i okupacji. , np. “Medaliony” Z. Nałkowskiej, “Opowiadania” T. Borowskiego. Są to głównie cykle opowiadań-nowel, które łączą stanowisko autora, problematyka moralna, osoba narratora, bohatera, wspólna sytuacja ramowa. Jednocześnie każdy element cyklu stanowi osobną, skończona fabularnie całość. Nowela powojenna: Gombrowicza, Iredyńskiego, Nowakowskiego straciła wyrazistość gatunkową. Autorzy korzystali z doświadczeń i rygorów gatunkowych charakterystycznych dla publicystyki, np. reportażu, eseju, felietonu. Cechy noweli klasycznej, właściwej: zwięzłość - wynikająca z eliminacji lub dalekiego ograniczenia luźnych motywów, epizodów, postaci dalszoplanowych, elementów opisowych, bezpośrednich charakterystyk, komentarzy, dygresji, itp. Np. “Tadeusz” E. Orzeszkowej; “Miłosierdzie gminy” M. Konopnickiej jednowątkowość - brak komplikacji, bardzo często występuje tylko jedno wydarzenie, wokół którego skupia akcja. Najczęściej stanowią ja po prostu losy jednej postaci. Np. “Miłosierdzie gminy”, “Mendel Gdański”. M. Konopnickiej dramatyczny charakter fabuły - wysoki stopień zagęszczenia doniosłych dla bohatera wydarzeń i towarzysząca temu intensyfikacja czasu przedstawionego, silnie zaznaczony ośrodek kompozycyjny, który może stanowić: punkt kulminacyjny (moment przełomowy w życiu bohatera), np. “Latarnik” H. Sienkiewicza kontrast (zestawienie losów dwu postaci lub dwu sytuacji), np. “Siłaczka” S. Żeromskiego, “Janko Muzykant” H. Sienkeiwicza motyw uboczny (najczęściej służący pokazaniu relacji pomiędzy bohaterami), np. “Kamizelka” B. Prusa. Tu również: wyraziste zakończenie (wskazujące na sens noweli, często zaskakujące) narrator (odautorski, trzecioosobowy, zachowujący dystans wobec przedstawianych wydarzeń) Najpełniejszy rozkwit przezywała nowela w wieku XIX. Nowe jej odmiany: fantastyczną, sensacyjną, grozy, studium psychologiczne ukształtowali romantycy, głównie niemieccy (np. E.T.A. Hoffman) oraz realiści i nadrealiści, we Francji: G. De Maupassant, w Rosji: N. Gogol, A. Czechow, w Polsce: B. Prus, H. Sienkiewicz, M. Konopnicka, S. Żeromski, Przypisywano jej funkcje poznawcze, społeczne, a przede wszystkim dydaktyczne. Wówczas też poczęły pojawiać się jej odmiany: nowela-opowiadanie - swobodniejsze kompozycyjnie, (E.A. Poe, E. Hemingway, J. Iwaszkiewicz, M. Dąbrowska) obrazek - fabuła nasycona obserwacjami społeczno-obyczajowymi, utrwalająca jakieś charakterystyczne dla środowiska realia, również językowe (B. Prus, E. Orzeszkowa, A. Dygasiński) szkic nowelistyczny - utwór o tematyce społeczno-obyczajowej, psychologicznej czy historycznej, nie respektujący zasad budowy spójnej akcji, której fabuła miała charakter fragmentaryczny.

Co to jest nowela?

Materiały

Definicja uniwersalizmu i teocentryzmu CHARAKTERYSTYKA ŻYCIA POLITYCZNEGO I SPOŁECZNEGO 476 (upadek cesarstwa Rzymskiego)- 1492 (odkrycie Ameryki) W Polsce początek to rok 966. W średniowiecznej Polsce (i nie tylko) panował ustrój feudalny, którego istotnym elementem była pańszczyzna, czyli chłopski wyczerpujący obowiązek pracowania na pańskim polu. Duchowieństwo było najwię...

Mechanizm kursowo – interwencyjny Mechanizm kursowo – interwencyjny. Przedział wahań kursów rynkowych pomiędzy walutami krajów Wspólnoty został ściśle określony. Kursy te mogły odchylać się do ± 2,25 % (lub ± 6 % dla krajów słabszych np. Hiszpanii i Portugalii) wokół bilateralnych kursów centralnych. Przedział ten na skutek licznych kryzysów i trudności w utr...

Kanon estetyczny baroku . Kanon estetyczny baroku • motywy śmierci i sądu ostatecznego • motywy zegara, sielankowe, panegiryki • motywy miłosierdzia - o własnej grzeszności • motywy marności - nicości • motywy zegara - symbol przemijania

Tematyka Księgi Psalmów 6.1.3 KSIĘGA PSALMÓW - TEMATYKA, WALORY FORMY Psalmy to utwory do śpiewania przy akompaniamencie harfy i cytry. Psalmów jest 150. Twórcy to Dawid, Mojżesz, Salomon, Asaf, Karachit, Ezramit. Dzielimy je na: 1. pochwalne 2. błagalne 3. dziękczynne 4. mądrościowe 5. pokutne Charakter psalmów: 1. pieśni liryczne mówiące o kondycji ludzkiej ...

Kazimierz Przerwa- Tetmajer - piewca uczuć schyłkowych Kazimierz Przerwa- Tetmajer - piewca uczuć schyłkowych Kazimierz Przerwa- Tetmajer to jeden z najwybitniejszych poetów okresu modernizmu. Pisał wiele utworów o tematyce miłosnej, filozoficznej. Do jego utworów filozoficznych należą między innymi : “ Hymn do Nirwany ‘’ , “ Koniec wieku XIX ‘’. Pierwszy ...

Ogólny opis utworu "Bema pamięci rapsod żałobny" \"Bema pamięci rapsod żałobny\" utwór poświęcony pamięci Józefa Bema, bohatera powstania listopadowego, który za \"wolność waszą i naszą\" walczył we Francji i Portugalii, w czasie Wiosny Ludów bił się w obronie Wiednia i na Węgrzech, swoją wspaniałą drogę żołnierza zakończył w służbie tureckiej. Wiersz powstał w 1851 roku, kilka miesięcy po zgo...

Pojęcie i zadania analizy kosztów i ich zmian Analiza ogólna kosztów działalności i ich zmian. Pojęcie i zadania analizy kosztów. Analiza kosztów to istotny fragment analizy ekonomiczno- finansowej przedsiębiorstwa. Analiza, wykorzystując właściwe sobie metody i techniki badań analitycznych powinna odpowiedzieć na pytania: - jakie są podstawowe tendencje kształtowania się kosztów działal...

Preromantyzm w Niemczech - opis Preromantyzm w Niemczech Romantyzm rozpoczął się się w końcu XVIII w. i trwał do połowy wieku XIX. Rozwijał się pod wpływem dążeń niepodległościowych oraz rewolucji społecznych zapoczątkowanych przez Francję w roku 1789. Do głównych tendencji obecnych w literaturze i sztuce należą: 1. Bunt przeciwko racjonalizmowi, docenienie wartości uczu...