Co to jest mitologia?

Większość utworów literackich nawiązuje do mitologii greckiej. Mitem nazywamy historię prawdziwą, mającą pozorną historyczność i opowiadającą o powstaniu świata, bogach, legendarnych bohaterach. Ze względu na treść mity dzielimy na: teogoniczne - o narodzinach bogów kosmogoniczne - o powstawaniu świata antropogeniczne (antropogenetyczne) - o powstaniu człowieka eschatologiczne - o przeznaczeniu świata i człowieka soteriologiczne - o zbawieniu człowieka geneaologiczne - o pochodzeniu społeczności, rodów, norm moralnych,obyczajów, instytucji, obrzędów Wyraz "mit" pochodzi od greckiego "muthos" (mówić). Mitologia po grecku brzmi: "mythologia". Mit nazywa emocje - najczęściej zbiorowe: np. lęk, niepokój, podniecenie, radość. To co niejasne, chwiejne, nieokreślone otrzymuje wyraz i kształt. Przy tym wyraz ten zostaje przekształcony w barwną fabułę i uzyskuje motywację przyczynową w postaci bogów uosabiających siły natury czy oblicza duszy człowieka. Przybliża legendarnych bohaterów, bogów jako istoty bliskie i podobne człowiekowi. Dzięki mitycznym formom myślenia wszelkie problemy wiążące się z zagadnieniami niezrozumiałymi zostają wyjaśnione i przybliżone zwykłemu śmiertelnikowi. Mity stanowią składnik kultury ludów pierwotnych. (Jednak najpiękniejszy w formie i treści zbiór mitów powstał w Starożytnej Grecji.) Pełniły funkcje poznawcze, światopoglądowe - jako podstawa wierzeń religijnych i sakralne - poprzez powiązanie z kultem bóstw i rytualnych obrzędów. Mit w pojęci czysto religijnym to przypowieść lub opowieść sakralna w wierzeniach (nierzadko wyjaśnia istotę oraz przyczynowość sakrum - najwyższej świętości), zawierająca elementy kosmologii, eschatologii w szeroko pojętym tego słowa znaczeniu oraz antropologii - rozpatrywanej nie jako część biologii - lecz z bardziej psychologiczno - filozoficznego punktu widzenia. Czas stanowi element powrotny, nie płynie ciągle lecz koliście. Święty czas, święta przestrzeń. Mity mają ukryte znaczenia. Ich struktura dzieli się na dwie warstwy: dosłowną (treść anekdoty, opowiedzianej historii) oraz ukrytą, zawierającą uniwersalne przesłanie. Taką "równoległość" zawartych w utworze treści nazywamy "paralelą". Wynika stąd jasno, że kultura i religia grecka są ściśle powiązane z mitologią. Wątki mityczne motyw jabłka motyw olbrzyma o niezwykłej sile motyw przebiegłego bohatera Frazeologizmy Związki frazeologiczne stałe to takie związki, których szyk wyrazów i ich forma gramatyczna nie mogą ulec zmianie. Nie wolno też tych związków przekształcać przez zmianę wyrazu bądź dodanie wyrazu. "węzeł gordyjski" - trudny problem "puszka Pandory" - źródło nieszczęść "nić Adrianny" - nieoczekiwana pomoc "syzyfowa praca" - bezsensowny, daremny trud "stajnia Augiasza" - nieład, bałagan "pięta Achillesa" - słaby punkt "róg Amaltei" - dobrobyt, obfitość Archetypy mityczne czułość matki (Demeter) zbuntowanego wobec bogów społecznika (Prometeusz) marzyciela (Ikar) Nauka traktuje te archetypy jako pierwowzory, czyli pradawne, niezmienne wyobrażenia, które tkwią w świadomości zbiorowej każdej społeczności. Z mitów wywodzą się stałe obrazy i motywy literackie, tzw. miejsca wspólne. Taki powtarzający się element nazywamy toposem. Przykładem toposu zaczerpniętego z mitów jest Amor przeszywający serce strzałą, Arkadia, czy "złoty wiek". Ważniejsi bogowie greccy Zeus - bóg bogów, pan grzmotu i piorunu, władca Olimpu, wszelkich istot żywych (odpowiednik rzymski: Jowisz, Jupiter). Afrodyta - zrodzona z piany morskiej, małżonka Hefajstosa. Piękna bogini miłości, opiekunka żeglarzy, matka Harmonii (rzymska: Wenus). Atena - ("Trito geneja") córka Zeusa (wyskoczyła z jego głowy w pełnym uzbrojeniu), uosobienie mądrości, patronka Aten (rzymska: Minerwa). Demeter - bogini ziemii, urodzajów, płodności (rzymska: Cercera). Dionizos - syn Zeusa i Semele, demoniczny bóg płodnych sił natury, plonów i wina (w mitologii rzymskiej: Bachus). Gaja - bogini Ziemii, z Uranosem spłodziła tytanów, cyklopów, hekatonchierów (rzymska: Terra Mater). Hefajstos - kulawy bóg Ognia, wykuwał pioruny dla Zeusa (rzymski: Wulkan). Helios - bóg słońca. Ares - bóg wrzawy bitewnej i niszczycielskiej wojny (rz: Mars). Posejdon - bóg wody i głębin morskich (Neptun). Hades - pan świata podziemnego. Persefona - bogini świata podziemnego, małżonka Hadesa.