Charakterystyka utworu Pascala "Myśli"

Pascal "Myśli": część pierwsza: Człowiek bez Boga – "....czymże jest człowiek w przyrodzie? Nicością wobec nieskończoności, wszystkim wobec nicości, pośrodkiem między niczym a wszystkim. Jest nieskończenie oddalony od rozumienia ostateczności: cel rzeczy i ich początki są dlań zawsze ukryte w nieprzeniknionej tajemnicy: równie niezdolny jest dojrzeć nicość, z której go wyrwano, jak nieskończoności, w której go pogrążono." • Jesteśmy ograniczeni w każdym kierunku, nasze zmysły nie są w stanie wychwycić nic krańcowego. • My sami złożeni jesteśmy złożeni z dwóch różnorakich natur i przeciwnych natur, z duszy i ciała. • Człowiek jest dla siebie samego najbardziej zadziwiającym przedmiotem w naturze. • Życie ludzkie jest krótkie, wchłonięte w wieczność będącą przed nim i po nim. Część druga: Człowiek z Bogiem - Pascal nawiązał w nie do zasady niesprzecznego współistnienia wiary i rygoryzmu naukowego. Człowiek nie może w sposób bezsporny dowieść istnienia bądź nieistnienia Istoty Najwyższej, musi jednak przyjąć jedną z tych dwu możliwości. Badania naukowe w XVII wieku koncentrują się na fundamentalnych dla nowoczesnej wiedzy pojęciach czasu i przestrzeni ; uczeni ujmują wszechświat jako sprawny mechanizm, którego funkcjonowanie chcą poznać. Ten gwałtowny rozwój ścisłych dyscyplin zderza się z niejako oficjalną nauką Kościoła ujętą w ścisły system scholastyczny. Uczeni nie kwestionując wiary i religii, atakują słabe punkty tego systemu. Uważają, że dowodzenie istoty wiary argumentami rozumowymi jest bezsensowne, jako że prawdy ku tej wierze wiodące "przekraczają naszą zdolność pojmowania". W ten sposób zaznaczył się rozdział rozumu i wiary; dokonał się nadto akt rozdzielenia ducha i materii. Cała człowiecza "godność spoczywa w myśli", oświadcza Pascal. Wie, że zdolność poznawcza człowieka jest ograniczona, stwierdza, że duch i materia zjednoczone w ludzkiej istocie udaremniają "czystość" rozumowania, mącą je. Pisarz doświadcza i wyraża dramatyzm sytuacji człowieka, który jest samą 'sprzecznością": "sędzią wszechrzeczy i bezrozumnym robakiem ziemnym; piastunem prawdy i zlewem niepewności oraz obłędu". Wskazuje na człowieka jako na znikomy punkt w ogromie wszechświata i w niepojętej wieczności, na ludzką drobinę wyposażoną w pragnienie poznania i sprawiedliwości.