Charakterystyka Buddyzmu, Islamu, Chrześcijaństwa, Judaizmu



RELIGIA zjawisko społeczno-kulturowe, którego istotę określa stosunek człowieka do sacrum (świętości); na religię składają się wierzenia (mity, dogmaty), kult (obrzędy religijne) oraz w przypadku bardziej rozwiniętych religii - organizacja (np. Kościoły); wielość religii jest wynikiem różnego pojmowania i wyobrażania sobie sacrum przez różne ludy i grupy społeczne (totem, duchy przodków, bóstwa i Bóg osobowy); przyjmuje się podział religii na: uniwersalistyczne (buddyzm, chrześcijaństwo, islam) i etniczne (narodowe i plemienne) lub podział na: religie teocentryczne (judaizm, chrześcijaństwo, islam, zaratusztrianizm) i kosmocentryczne (religie starożytne, religie plemienne, religie Wschodu); wg chrześcijaństwa religia jest rzeczywistą relacją osobową człowieka do osobowo rozumianego Boga, od którego człowiek jest zależny w istnieniu i który jest ostatecznym celem jego życia. BUDDYZM, jedna z wielkich religii światowych, która rozwinęła się z systemu etyczno-soteriologicznego, stworzonego przez Buddę w V w. p.n.e. i głoszonego przezeń na obszarze północnych Indii. Idee buddyzmu wyrosły z rodzimych pojęć i wierzeń, wspólnych religiom indyjskiego subkontynentu. Buddyzm pierwotny, pochodzący bezpośrednio od Buddy, jest trudny do odtworzenia z powodu braku pism samego twórcy (naukę spisywali uczniowie). W późniejszym okresie nauka Buddy uległa znacznym przeobrażeniom pod wpływem miejscowych wierzeń ludności, która ją przyjmowała. Kilkakrotnie zwoływane synody nie zapobiegły wyodrębnieniu się 2 podstawowych kierunków: hinajany i mahajany, na początku n.e., oraz trzeciego, tzw. mantrajany, ok. V w.; główny zrąb nauki pozostał jednak nie zmieniony we wszystkich kierunkach buddyzmu do czasów współczesnych. Kanon religijny buddyzmu. Spisany przez członków kierunku hinajany w języku pali w I w. n.e., zachował się w Sri Lance, a jego część w sanskrycie w Indiach; poza tym istnieje znaczna liczba dzieł religijnych, komentarzy, legend itp., a także wersje tybetańskie i chińskie ksiąg kanonicznych buddyzmu. Buddyzm jest w założeniu systemem ateistycznym; bogowie nie mają żadnego znaczenia wobec samodzielnej drogi jednostki do doskonalenia się i wyzwolenia. Punktem centralnym jest problem cierpienia, ujęty w tzw. 4 szlachetne prawdy, które Budda objawił w swym pierwszym kazaniu w Benares (Waranasi). Celem życia jest wyzwolenie z cierpienia (tj. kręgu wcieleń) i osiągnięcie całkowitego spokoju, wygaśnięcie wszelkich pragnień w nirwanie. Kolejne byty łączące tzw. osobowość ludzką zmieniają się pod wpływem dharm, podległych prawu przyczynowości, które konsekwentnie wymierza zapłatę za czyny dobre i złe; etyczna wartość uczynków, karman, wpływa na rodzaj następnego wcielenia. Samodoskonalenie duchowe sprzyja osiąganiu coraz wyższego bytu; najłatwiej je osiągnąć w izolacji od świata, w obrębie gminy zakonnej. Klasztory są jedynymi zorganizowanymi instytucjami buddyzmu; pierwsze gminy zakonne (sangha) męskie, potem także żeńskie, powstawały za życia Buddy. Dyscyplina zakonna obejmuje ćwiczenie się w 3 podstawowych cnotach buddyjskich: majtri - uczuciu przyjaźni do wszystkich stworzeń, ahinsie - nieszkodzeniu nikomu, i karunie - miłosierdziu, oraz w technikach medytacyjnych; poza tym obowiązuje opanowanie zmysłów i abstynencja seksualna. Klasztory odegrały w ciągu dziejów znaczną rolę jako ośrodek życia religijnego, naukowego i artystycznego. Na ich terenie tworzono wielkie uczelnie, jak np. indyjskie Nalanda czy Wikramaśila, kształcące po kilkanaście tysięcy studentów z całej Azji. Buddyzm różni się od innych religii tym, że nie ma do niego żadnego formalnego przyjęcia, nie istnieją też żadne ograniczenia kastowe czy rasowe: buddystą jest ten, kto żyje wg zasad buddyzmu. Obecnie buddyzm dominuje w Sri Lance, Birmie, Tajlandii, Laosie, Kambodży, Nepalu, Bhutanie; wielu buddystów jest w Chinach, Korei Południowej, Japonii, Wietnamie, Mongolii, Indonezji, Malezji, Rosji, Indiach; ogólną liczbę wyznawców buddyzmu szacuje się na ok. 300 mln. ISLAM [arabskie 'poddanie się woli Boga'], monoteistyczna religia, wyznawana przez ok. 20% ludności świata (gł. Azji i Afryki); jej twórcą był w VII w. Mahomet, uznawany przez wyznawców islamu (muzułmanów) za Proroka; islam wywodzi się z judaizmu i chrześcijaństwa. Najpierw rozpowszechnił się wśród plemion Półwyspu Arabskiego, które utworzyły państwo muzułmańskie (kalifat); jego władcy (kalifowie) szerzyli islam drogą podbojów lub pokojowo, zagarniając obszary starożytnego Bliskiego Wschodu, północnej Afryki i Półwyspu Iberyjskiego. Doktryna islamu jest zawarta w Koranie i sunnie (tradycji Mahometa), a jej podstawowym dogmatem jest ścisły monoteizm, czyli wiara w jedynego Boga (Allaha); wyznawców islamu obowiązuje przestrzeganie 5 zasad (filarów wiary): 1) publiczne wyznanie wiary (szahada), 2) modlitwa (salat), 5 razy dziennie, 3) post (saum) w miesiącu ramadan, 4) jałmużna (zakat) na rzecz gminy muzułmańskiej, 5) pielgrzymka (hadżdż) do Mekki, w miarę możliwości; życie muzułmanina (zarówno religijne, jak i świeckie) reguluje prawo muzułmańskie (szari'at), co sprawia, że islam jest zamkniętym systemem kulturowym. W VII w. spór o prawo do władzy kalifa podzielił muzułmanów na sunnitów i szyitów; wśród szyitów wyodrębniły się dalsze ugrupowania (np. imamici, isma'ilici, zajdyci), niektóre bardzo odległe od islamu, jak druzowie, nusajryci, jazydzi; charakterystyczny dla islamu był mistycyzm muzułmański (sufizm) i związane z nim bractwa religijne. W XIX w. podjęto próby zreformowania islamu w celu dostosowania jego zasad do wymogów nowoczesnej cywilizacji zachodniej (Al-Afghani, Muhammad Abduh); reakcją na te dążenia jest tzw. fundamentalizm (integryzm) muzułmański, odrzucający zachodnie wartości (zwł. prawo i etykę) i dążący do ponownej religijnej i politycznej jedności państw muzułmańskich, w których miałoby obowiązywać prawo islamu. CHRZEŚCIJAŃSTWO religia monoteistyczna i uniwersalistyczna, której istotą jest wiara w Jezusa Chrystusa. W toku dziejów chrześcijaństwo uległo podziałowi na trzy zasadnicze grupy wyznań: katolicyzm, prawosławie i protestantyzm (kalwinizm, luteranizm, metodyści, baptyści i inne), wyodrębnia się także wyznawców anglikanizmu i starożytnych Kościołów wschodnich. Liczbę wyznawców chrześcijaństwa szacuje się na blisko 1,8 mld, czyli ponad 30% ludności świata (katolicy ok. 970 mln, prawosławni 150-200 mln, starożytne Kościoły wschodnie 30 mln, anglikanie 60 mln, protestanci 300-450 mln, sekty na pograniczu chrześcijaństwa ok. 150 mln). Chrześcijaństwo jest największą z religii monoteistycznych; chrześcijanie przeważają w Europie, Ameryce i Australii, w Afryce stanowią ok. 1/3 ludności, w Azji - niewielką mniejszość. Doktryna. Chrześcijaństwo odwołuje się do Objawienia otrzymanego od Boga, którego pełnią jest osoba i nauczanie Jezusa; przekazuje je tradycja chrześcijańska, zwł. zawarta w Biblii, która jest podstawą wiary i teologii; chrześcijaństwo uznaje też możliwość odkrycia Boga i zasad moralnych drogą rozumową, z istnienia i natury świata. Główne punkty doktryny, uznawane przez większość wyznań chrześcijańskich, są zawarte w wyznaniach wiary, zwł. Credo nicejsko-konstantynopolitańskim (mszalnym) z 381 i w przyjmowanym przez chrześcijaństwo zachodnie Składzie apostolskim. Na treść chrześcijaństwa składają się prawdy wiary i zasady moralne, społeczność Kościoła z liturgią i sakramentami oraz indywidualne życie duchowe; składniki te są traktowane łącznie, z podkreśleniem uczestnictwa osobowego i konieczności stosowania doktryny w praktyce. Chrześcijaństwo głosi wiarę w jednego Boga w 3 Osobach (Bóg Ojciec, Syn Boży i Duch Święty), czyli Trójcę Świętą. Wobec wszystkich innych bytów Bóg jest Stwórcą i Panem; ludzie zostali stworzeni do życia z Bogiem, jako dzieci Boże, kochani przez Boga i powołani do kochania go; człowiek został stworzony jako mężczyzna i kobieta; dary Boże: miłość, rozum, wolność i władza nad światem upodabniają ludzi do Boga, są oni zdolni do relacji z Bogiem; nadużywszy wolności zerwali jednak z nim i czynią zło (grzeszą), czego skutkiem są udręki życia z dala od Boga oraz podleganie śmierci. Bóg objawia się jednak ludziom w ciągu historii i chce ich wybawić; pierwszym etapem było objawienie się narodowi izraelskiemu od czasów Abrahama i Mojżesza; pełnię Objawienia i zbawienia przyniósł Jezus Chrystus, syn Marii, który jest wcielonym Synem Bożym, prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem, który za ludzi umarł na krzyżu, a następnie zmartwychwstał w chwale; fakt zmartwychwstania jest widziany jako główny argument na rzecz chrześcijaństwa i konieczny fundament chrześcijańskiego wyznania wiary. Wszyscy ludzie są wezwani do wiary w Chrystusa; ci, którzy go przez chrzest przyjęli, tworzą społeczność religijną zw. Kościołem; Duch Święty nieustannie działa w Kościele, który jest świadkiem Objawienia i środkiem do zbawienia świata; podziały chrześcijaństwa, których skutkiem było powstanie odrębnych organizacji kościelnych, są przez chrześcijan różnych wyznań uważane za niezgodne z wolą Bożą. Przeznaczeniem ludzi jest powrót do Boga; zmarli spotkają Boga (niebo), choć zatwardziałość w złem grozi wiecznym potępieniem (piekło); w przyszłości chrześcijaństwo oczekuje triumfalnego powrotu Chrystusa (sąd ostateczny), powszechnego zmartwychwstania, przemiany świata i wiecznego życia w Bogu. Chrześcijaństwo wzywa człowieka do nawiązania osobistej więzi z Bogiem, której czynnikami są: Słowo Boże, wiara, łaska, sakramenty, modlitwa, mistyka i kontemplacja; właściwą postawą wobec Boga jest miłość, adoracja i rozumne, wolne posłuszeństwo; zewnętrzną i społeczną formą modlitwy i adoracji jest w Kościele kult (liturgia), w sakramentach znakom zewnętrznym towarzyszy wewnętrzny dar łaski. Według chrześcijaństwa Bóg żąda od ludzi miłości bliźniego, która jest nieodłączna od miłości Boga oraz stanowi jej konieczny sprawdzian (wzorem jest tu miłość Osób w Trójcy i miłość Boga do ludzi); wymagania zawarte w przykazaniu miłości bliźniego są konkretyzowane w przykazaniach szczegółowych, zawartych w Biblii (zwł. Dekalog: nakaz uznania Boga i ochrona życia ludzkiego, wierności małżeńskiej i rodziny, własności). Jezus żąda od człowieka doskonałości (Kazanie na Górze), etyka chrześcijańska domaga się naśladowania Chrystusa i pokazuje drogę do świętości, jej uzasadnieniem jest wiara, że Bóg jest miłością, a przeznaczeniem ludzi - wieczne życie z Bogiem; z tego, że człowiek czyni zło, wynika konieczność nawrócenia i stałego nawracania się (metanoja, sumienie). Reprezentanci chrześcijaństwa wobec zmiennych okoliczności społecznych i kulturowych formułują szczegółowe wskazówki duchowe, moralne, prawne i praktyczne co do realizowania zasad chrześcijańskich (np. szkoły duchowości, prawo małżeńskie, nauczanie społeczne). Rola chrześcijaństwa. Wpływ chrześcijaństwa na historię i kulturę był olbrzymi. W starożytności dokonało syntezy żydowskiego monoteizmu i surowej etyki z kulturą grecką (filozofia, nauka, literatura i sztuka) oraz organizacją rzymską. Przyczyniło się do przetrwania tego dorobku po upadku cesarstwa rzymskiego i do przekazania go innym ludom. Zasady etyczne chrześcijaństwa i wartość przypisywana przez nie osobie ludzkiej inspirowały wprost lub pośrednio ruchy broniące ludzkiego życia, godności, wolności i sprawiedliwości, a tym samym sprzyjały kształtowaniu się życia społecznego opartego na tych zasadach, m.in. na przekonaniu, że wiara musi nieść konsekwencje praktyczne; stąd często uważa się za skutek chrześcijaństwa np. działalność charytatywną, zniesienie niewolnictwa, uznanie godności kobiety, a nawet powstanie kapitalizmu w krajach protestanckich. Chrześcijaństwo było także bezpośrednią inspiracją dla powstawania wybitnych dzieł literatury, sztuk plastycznych i muzyki. JUDAIZM mozaizm, wyznanie mojżeszowe, religia Żydów; także zespół wierzeń, wartości etycznych i postaw wynikających z tradycji i obyczajów narodu żydowskiego; doktryna judaizmu zawarta jest w Biblii hebrajskiej (Starym Testamencie) i Talmudzie, jej podstawowe zasady to monoteizm (wiara w jednego Boga - Jahwe, Stwórcę Wszechświata, który oczekuje od ludzi moralnego postępowania) oraz przekonanie o posłannictwie Żydów, z którymi Bóg zawarł przymierze, by dawali o Nim świadectwo. Z judaizmu wywodzą się chrześcijaństwo i islam.Kształtowanie się judaizmu jest związane ściśle z historią narodu żydowskiego, opisaną w Starym Testamencie; według niego pierwszym reformatorem starożytnych wierzeń Hebrajczyków i twórcą zasad judaizmu był Mojżesz (prawdopodobnie 1. połowa XIII w. p.n.e.) ustalając kult Jahwe. Od czasów królestwa izraelskiego centralnym ośrodkiem kultu Jahwe stała się Świątynia Jerozolimska, a jego strażnikami - kapłani; w V w. p.n.e. spisany został kanon Pięcioksięgu (Tora, hebrajskie 'prawo'), czyli Prawa pisanego. Zburzenie drugiej Świątyni Jerozolimskiej (70 r. n.e.) i rozproszenie Żydów (diaspora) zapoczątkowało okres judaizmu rabinicznego (talmudycznego), którego podstawą (obok Starego Testamentu) stał się Talmud (czyli Prawo ustne), zamiast kapłana najwyższym autorytetem religijnym rabin, a kult Jahwe uprawiano w rodzinie i synagodze; rygorystyczne przestrzeganie doktryny judaistycznej i rytuału utrzymało jedność judaizmu i narodu żydowskiego żyjącego w diasporze, chociaż pojawiały się różne odłamy (karaizm, sabataizm Sabataja Cwi, chasydyzm, frankizm). Współcześnie w judaizmie wyodrębniło się kilka kierunków, jak judaizm tradycyjny (ortodoksyjny), judaizm reformowany i judaizm konserwatywny, różniący się rygoryzmem w przestrzeganiu rytuału religijnego; brak obowiązujących dogmatów wiary zastępuje wiernym 13 zasad wiary, sformułowanych przez Majmonidesa (XII w.), mówią one m.in. o osądzeniu przez Boga postępowania każdego człowieka i wyznaczeniu kary lub nagrody, o nadejściu mesjasza, o zmartwychwstaniu.

Charakterystyka Buddyzmu, Islamu, Chrześcijaństwa, Judaizmu

Materiały

Proces komunikacji Nowoczesny marketing wymaga czegoś więcej niż wyprodukowania dobrego produktu, po atrakcyjnej cenie i dostępnego dla docelowych nabywców. Przedsiębiorstwa muszą także komunikować się ze swoimi obecnymi i potencjalnymi klientami. Nie do uniknięcia staje się ich rola jako komunikatora i promotora. Przekazywana treść nie może być pozostawiona samej...

Dzieła oświeceniowe Dzieła oświeceniowe jako apel do czytelników. Oświecenie było epoką rozumu i filozofów. Ludzie, którzy jej idee tworzyli, byli racjonalistami. Myślenie i fakty doświadczalne były jedynymi wyznacznikami prawd w tych czasach. Oświecenie na Zachodzie walczyło o wolność, podczas kiedy w Polsce o jej ograniczenie i nowe rozumienie. Literaturę po...

Liryka rzymska Przedstawicielami liryki rzymskiej są przede wszystkim: Horacy - (Quintus Horatius Flaccus 65 - 8r. p.n.e.) najwybitniejszy liryk starożytnego Rzymu. Uczestniczył w bitwie pod Filippi (42r. p.n.e.), a jego majątek został skonfikowany na rzecz weteranów. Wydał m.in. \"Epody\" (wiersze satyryczne), \"Satyry\", \"Pieśni\" i \"Listy\". Na...

Koncept, kontrast, paradoks jako sposoby budowania utworu Koncept, kontrast, paradoks jako sposoby budowania niespodzianki poetyckiej (przykłady). Koncept- wyszukany pomysł determinujący budowę utworu i nadający mu zamierzoną sztuczność poetycką, przeciwstawioną stylowi potocznemu i naturalnemu tokowi zwykłej opowieści. Jako zasada literackiej konstrukcji koncept wykorzystuje wyraziste analogie i k...

Znaczenie dźwigni finansowej Dźwignia finansowa wykorzystanie zadłużenia jako źródła finansowania dla powiększenia zysku przypadającego na akcję. Nadwyżka finansowa przed odliczeniem oprocentowania obcych kapitałów i podatku dochodowego zależy od  produktywności kapitału rzeczowego zaangażowanego w przedsiębiorstwie. Jeżeli produktywność jest wyższa od stopy opr...

Konrad jako wybitna jednostka, walka o naród JAK OCENIASZ TRAFNOŚĆ DROGI HEROICZNEGO BUNTU INDYWIDUALISTY I PROMETEJSKIEGO OFIARNIKA-ZBAWCY - KONRADA - W \"DZIADACH\" CZ. III. Plan: I. Wprowadzenie: Konrad - wybitna jednostka wśród brutalnej rzeczywistości w obliczu walki o istnienie narodu. II. Rozwinięcie: 1. Idea prometeizmu - postawa induwiduali...

III cz Dziadów problemem o narodzie w niewoli Sytuacja jaka wynikła po upadku powstania listopadowego nie zgadzała się z założeniami wczesnoromantycznymi dotyczącymi oderwania się od polityki , ucieczce w sferę marzeń i buntowi przeciwko zastanej rzeczywistości. Dlatego też, większość scen tego utworu przedstawia obraz narodu polskiego w tym okresie. Należy tu głównie zwrócić uwagę na sceny...

Cechy dramatu awangardowego na przykładzie "Szewców" W XX-leciu oryginalnością odznacza się rozwój dramatu jako gatunku literackiego, między innymi nurtu groteski i drwiny, zaliczającego się do ówczesnego nurtu awangardy; nurt ten oznaczał się współczesnym humorem, wyczuciem aktualnych problemów, nowoczesnością formy literackiej, śmiałością eksperymentatorską no i wybiegającą w przyszłość wyobraźn...