Cechy i przykład powieści poetyckiej



Jako gatunek cechuje się ona przede wszystkim: - zerwaniem z łańcuchem przyczynowo - skutkowym, co powoduje wyraźną epizodyczność budowy; poszczególne sceny nie są związane ze sobą przyczynowo - skutkowo, tzn. kolejna scena nie musi być logicznym następstwem sceny ją poprzedzającej; - achronologicznością, polegającą na zaburzeniu chronologii utworu; kolejne epizody nie są ukazane w sposób chronologiczny, tzn. autor dowolnie ukazuje poszczególne sceny, wracając np. w licznych retrospekcjach do wydarzeń, które miały miejsce dawniej, niż już opisane (tzw. inwersja czasowa fabuły); - synkretyzmem rodzajowym, czyli mieszaniem różnych rodzajów literackich (liryki, epiki, dramatu); - synkretyzmem gatunkowym, czyli współistnieniem w utworze różnych gatunków literackich (powieść, pieśń, ballada); - umieszczeniem akcji w przeszłości historycznej (np. akcja "Konrada Wallenroda" A. Mickiewicza w latach 90 - tych XIV w.) Powieść poetycka to ukształtowany w okresie romantyzmu gatunek poezji narracyjnej, z połączeniem elementów epickich i lirycznych. Jest to rozbudowany utwór wierszowany, zawierający fabułę nasyconą dramatycznymi momentami. Charakterystyczne jest silnie zsubiektywizowane opowiadanie i opis. Narrator może zwracać się wprost do czytelnika lub jawnie i emocjonalnie komentować postawę bohaterów. Fabuła ma luźną i fragmentaryczną kompozyc- ję, pełna jest niedomówień i tajemnic. "Konrad Wallenrod" jest właśnie powieścią poetycką. Akcja rozgrywa się w średniowieczu, sytuacja Litwy, nękanej przez zaciekłego wroga - Krzyżaków - wydaje się beznadziejna. W tej sytuacji tytułowy bohater decyduje się na walkę poprzez podstęp i zdradę. Konrad (Alf), litewski chłopiec, jako dziecko został porwany przez Krzyżaków. Przez nich był też wychowywany, ale jego prawdziwym opiekunem był Halban, stary Litwin. To on właśnie rozbudził w nim świadomość narodową i miłość do nieszczęśliwej ojczyzny. Powiedział mu prawdę o jego przeszłości, podżegał w nim żądzę zemsty, pielęgnował miłość do Litwy. Młody Alf przy pierwszej sposobności uciekł na Litwę. Opowiedział tu swoje dzieje, wspomagał księcia Kiejstuta, pokochał jego córkę Aldonę i założył rodzinę. Słowem, wiódł szczęśliwe życie. Lecz szczęscie nie było mu pisane. Nadciągała groźba wojny z Krzyżakami, a jeden Alf wiedział, jak są silni i że zwyciężą Litwinów. Obmyślił sposób na zwycięstwo. Opuścił żonę i ojczyznę, przedostał się do Krzyżackich szeregów, zdobył tam jako Konrad Wallenrod władzę komtura i uznanie. Zwlekał z bitwą, prowadził ją tak, by Krzyżacy przegrali. Działał na ich zgubę. Można powiedzieć, że skruszył zakon od środka. Użył podstępu i sam jeden pokonał wroga. Nie oznacza to jednak powrotu do prywatnego szczęścia. Krzyżacy wykryli zdradę, lecz Konrad Wallenrod postanowił zginąć z własnej ręki. Umiera także Aldona, która podążyła za nim jako ukryta w wieży pustelnica. Tak kończą się losy człowieka, który ponad wszystko ukochał ojczyznę. Płakał jej łzami, cierpiał jej cierpieniem. Drogo okupił zwycięstwo nad wrogiem - swoją miłością, życiem, honorem. Mickiewicz przeniósł akcję utworu w przeszłość, do XV w. a ponadto zastosował tzw. poetykę maski, ukazując tytułowego bohatera jako człowieka zmuszonego do przyjęcia postawy dwulicowej, z założenia fałszywej i pełnej podstępu. Mottem swej powieści poetyckiej uczynił słowa "Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia: Trzeba być lisem i lwem.". Dwulicowość, konieczność bycia raz odważnym lwem, a raz chytrym, napadającym z ukrycia lisem, zapowiadają główne przesłanie utworu - konflikt moralno - etyczny między dumą i honorem rycerskim, nakazujący głównemu bohaterowi ujawnienie się, a koniecznością podstępnego działania. Sumienie głównego bohatera będzie obciążał czyn sprzeczny z kodeksem doskonałego rycerza - Wallenrod, jako Wielki Mistrz wysyłał na śmierć swoich rycerzy, którzy przecież wybrali go na swego przywódcę, a tym samym zaufali mu i złożyli w jego ręce własne losy. Bardzo ważna jest konstrukcja głównego bohatera. Jest to tak zwany bohater wallenrodyczny, motywowany w swym działaniu wysokimi, patriotycznymi pobudkami, gotowy dla ojczyzny poświęcić dobro osobiste, a nawet szczęście ukochanej kobiety. Bohater wallenrodyczny to typ bohatera rozdartego między rodziną a ojczyzną, lecz zawsze wybierającego ojczyznę, ponieważ nie potrafi znaleźć szczęścia rodzinnego w zniewolonym kraju ("Szczęścia nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie."). Dodatkowym obciążeniem dla bohatera będzie konieczność sprzeniewierzenia się etyce rycerskiej, a w konsekwencji zbrukanie własnego honoru. Efekty działania Wallenroda (Alfa) są tragiczne: bohater unieszczęśliwia Aldonę, która zostaje pustelnicą i niszczy samego siebie. Odtąd nękany wyrzutami sumienia dążyć będzie do tragicznego finału, czyli do samobójczej śmierci, która będzie ostatnią, rozpaczliwą próbą zachowania twarzy i obrony honoru rycerza średniowiecznego. Śmierć będzie dla niego wybawieniem od cierpień życia ("W imię sumienia i przeciw sumieniu").

Cechy i przykład powieści poetyckiej

Materiały

"Jak lodu szybka" - krótka interpretacja wiersza Jak lodu szybka Na Twym sercu ta miłość leży czysta jak lodu szybka I widać przez nią każde serca poruszenie I wiem już I Ty wiesz Że żadne przysięgi pisane na klęczkach I żadne serafiny gnieżdżące się w koronie Stworzyciela Nie sprowadzą nas na ziemię Jerzy Harasymowicz Wiersz \"Jak lodu szybka\" jest dzieł...

Dialog z Bogiem w utworach literatury Polskiej 2. Dialog z Bogiem w utworach literatury polskiej • Początki literatury polskiej i pierwsze strofy skierowane do Boga - \"Bogurodzica\". • Utwory Jana Kochanowskiego: • postawa zupeł-nego podporząd-kowania i akceptacji Boga w pieśni \"Czego chcesz od nas Panie\", • \"Treny\" - zmiana nastawienia z zachwytu na rezyg...

Szczegółowa charakterystyka "Komediantki" Reymonta Komediantka - W. Reymonta Bukowiec - stacja kolei dąbrowskiej. Leży pomiędzy wzgórzami okrytymi bukiem i sosną. W długiej i wąskiej dolinie, pełnej wód potoków, postawiono stację. Dworzec z budynkiem jednopiętrowym, z mieszkaniami zawiadowcy i jego pomocnika, drewniany domek z boku dla telegrafisty i niższej służby, trzy baraki strażnicze. Zawi...

Problematyka narodowa w opowiadaniu "Rozdziobią nas kruki, wrony..." Problematyka narodowa w opowiadaniu Rozdziobią nas kruki, wrony... Utwór jest jedną z wielu w tym okresie prób przywołania obrazu powstania styczniowego, który jest podstawą oceny klęski narodowej. Złowieszczy tytuł brzmi jak wieszczba na przyszłość, zaś jej uzasad¬nieniem jest bez wątpienia przedstawiona opowieść o losach Winrycha. A...

Filozofia życiowa w "Pieśniach" Kochanowskiego 13. Filozofia życiowa zaprezentowana w \"Pieśniach\" J. Kochanowskiego. \"Pieśni\" Kochanowskiego stanowią arcydzieło polskiej poezji. Powstawały one - jak \"Fraszki\" - w różnych chwilach życia poety. Zaledwie kilka z nich ogłosił autor drukiem, całość ukazała się po jego śmierci. Zebrane zostały w zbiorze \"Pieśni ( ...) ksiąg dwoje\" (50...

Kierunki XX-lecia międzywojennego KIERUNKI W LITERATURZE Największe zmiany zaszły w poezji i prozie. Na kształt miały wpływ tendencje psychologiczne. Sztuka wymagała aby zobaczyć świat inaczej, subiektywnie, zgodnie z własnym indywidualnym odczuciem. Sztuka XX lecia była sztuką rewolucyjną. Sztuką jest wszystko co wyraża uczucie lub widzenie indywidualne świata, nie ma ust...

Horacy i jego pieśni Horacy i jego pieśni. Horacy - najwybitniejszy poeta starożytny. Żył w latach 65 - 8 p.n.e. Pisał pieśni, satyry, listy poetyckie. Autor 2 ksiąg Satyr - krytyka wad i postaw ludzkich, utwory łagodne w tonie. Ważne miejsce zajmują \"Carmina\" (pieśni) - poeta wyraził w nich swoją filozofię życiową. Poglądy na życie oparł na filozofii epikurejs...

Dramat rodzinny i społeczeny w "Nie-Boskiej komedii" 60. Dramat rodzinny i społeczny w \"Nie - Boskiej komedii\" Zygmunta Krasińskiego. Dla zrozumienia poglądów Zygmunta Krasińskiego na sprawę walki narodowowyzwoleńczej niezbędne jest wniknięcie w atmosferę domu rodzinnego, bo w tej atmosferze wychował się poeta. Ród Krasińskich należał do najstarszych i najbardziej znaczących rodów wśród ary...