Cechy i przedstawiciele krakowskiej cyganerii artystycznej

Młodopolska cyganeria zadomowiła się głównie w Krakowie. Podstawową formą manifestowania swej obecności było dla "cyganów" zaznaczenie swej odrębności, odróżnienie od społeczeństwa mieszczańskich "zjadaczy chleba". Dlatego też szczególnym szacunkiem cieszyły się te cechy, które były odwrotnością cnót mieszczańskich: nieustabilizowany i bezładny tryb życia; brak stałych dochodów i nieodpowiedzialność finansowa, fantazyjny, prowokujący i rzucający się w oczy ubiór (słynna peleryna), naruszanie reguł mieszczańskiej moralności i bulwersowanie opinii publicznej, lekceważenie obyczajów towarzyskich i reguł dobrego wychowania, nadużywanie alkoholu, pogarda dla wartości materialnych; zawołaniem bojowym cyganerii była bezpardonowa "walka z filistrem" W ówczesnym Krakowie było wiele kręgów cyganerii. . Cyganeria Zielonego Balonika - pomysłodawcą założenia kabaretu literackiego był J. A. Kisielewski i tak w 1905 r. grupa plastyków, ludzi teatru i dziennikarzy założyła kabaret pod nazwą "Zielony Balonik"; grupa umiejscowiła się Jamie Michalikowej; kabaret ten dopiero z czasem zaczął stanowić działalność dochodową; głównym dostarczycielem tekstów był Tadeusz Żeleński; kabaret stał się jedną z kulturowych atrakcji Krakowa, a jego teksty zdobyły popularność w całym kraju; . Cyganeria Bronowicka - jej nazwa pochodzi od wsi Bronowice Małe nieopodal Krakowa; dziś teren ten jest objęty przez granice Krakowa; parafią dla tej wsi był kościół Mariacki; przybywający regularnie mieszkańcy wsi na nabożeństwa, fascynowali swym wyglądem malarzy; kolorowość wsi zcierała się z szarością Krakowa; notabene był to okres narodzin wielu nowych kierunków artystycznych, malarzy fascynowała barwa, wyzwolenie kolorów; nic więc dziwnego, że zaczęto szukać tematów na wsi; w efekcie jeden z malarzy (Tetmajer) w owym środowisku upodobał sobie Annę Mikołajczykównę, która niebawem została jego żoną; wesele to zostało opisane w dziele "Bajecznie kolorowa"; ten ślub był pierwszym, potem było ich więcej (np.: Lucjan Rydel z Jadwigą Mikołajczykówną - "Wesele"). . Cyganeria Przybyszewskiego - zwana inaczej kręgiem dzieci szatana; sam Przybyszewski określany był mianem samotnego szatana; ludzie ci szukali wszelkich form buntu przeciwko społeczeństwu, samych siebie uznawali za wielkie indywidualności; nie mogli pogodzić się z szarością codziennego życia, nie podobały im się panujące stosunki społeczne, nie akceptowali otaczającego ich świata; przedstawicielami cyganerii byli ludzie naprawdę utalentowani, uważali sztukę za najważniejszą wartość swojego życia; nie podobała im się rutyna, model stałego życia; w efekcie żyli oni w nędzy, było im ciężko ze względów ekonomicznych, a na dodatek żyli w wolnych związkach (sam Przybyszewski prowadził hulaszczy tryb życia, romansował z żoną Jana Kasprowicza, co doprowadziło do rozpadu tego związku; rywalizował ze szwedzkim dramatopisarzem o względy u Dagny Juel); w Przybyszewskiego motyw szatana był wyrazem buntu, bo jeżeli wszyscy wierzą w Boga, to trzeba wprowadzić coś odmiennego, zgoła przeciwnego; grupa ta była nieproduktywna; oni się tylko buntowali, to co prezentowali to nie była nawet żadna ideologia, nie mieli przecież programu; negowali wszystko, nie wnosili nic tylko cały czas byli na NIE!!!; oni za mało poważnie siebie traktowali; z czasem przecież sam Przybyszewski zaczął żyć "po bożemu";