Budowa Bogurodzicy

Bogurodzica jest zabytkową polską pieśnią religijną i rycerską. Dwie pierwsze zwrotki to najstarsza część Bogurodzicy – pochodzi z pierwszej połowy XIII wieku, choć spisana została w początkach XV wieku. W późniejszym okresie utwór bardzo się rozrósł, gdyż dopisywano kolejne zwrotki, poza tym popularność i wymowa Bogurodzicy sprawiły, iż uznano ją za pierwszy hymn polski. Autorstwo najstarszej części przypisywano św. Wojciechowi -–wg piętnastowiecznej legendy. Bogurodzica jest wierszem zdaniowo –rymowym. Pierwsza jej zwrotka skierowana jest do Matki Boskiej, druga do Chrystusa. Jest ona ciągiem próśb modlitewnych: do Matki Boskiej, aby pośredniczyła u swego syna- Chrystusa a Syna Bożego o wysłuchanie modlitwy, o dobrobyt w życiu ziemskim i wieczne życie po śmierci. Zwraca uwagę symboliczna liczba 4, do której często nawiązywali ludzie średniowiecza, którą współtworzą w Bogurodzicy święte osoby: Matka Boska, Chrystus, Bóg i Jan Chrzciciel. W Bogurodzicy zauważamy wiele historycznych form gramatycznych, archaizmów składniowych, leksykalnych i fonetycznych. Np. w funkcji wołacza występują mianowniki (Bogurodzica zamiast Bogurodzico! ), stare formy trybu rozkazującego, wyrazy w których nie nastąpił jeszcze przegłos polski (zwolena, sławiena zamiast zwolona, sławiona). Rymy w pieśni znajdujemy na końcu wersów (nosimy- prosimy) a także wewnątrz wersów. Zastosowane są również paralelizmy składniowe oraz paralelny rozkład treści. Do końca XVI wieku była to pieśń bardzo popularna, traktowana jak hymn, pieśń ojczysta – rycerze śpiewali ją na polu bitwy, prawdopodobnie ruszając do słynnych bitw: pod Grunwaldem lub Warną.