Bohaterowie "Siłaczki"

Ofiarna postawa Stanisławy Bozowskiej Głównym bohaterem w przebiegu akcji jest doktor Paweł Obarecki, jednak to postawa Stasi została wyeksponowana w tytule utworu i stanowi wzór do naśladowania. Prototypem postaci była praw¬dopodobnie działaczka oświatowa, Faustyna Morzycka, której syl¬wetkę Żeromski przedstawił wcześniej w Dziennikach.5 Chociaż wiekiem młoda, Stanisława podejmuje świadomą, dojrzałą decyzję o praktycznej realizacji hasła „pracy u podstaw”. Jako zdolna i ambitna osoba zdobywa wiedzę, którą pragnie przekazać ludziom najbardziej pod tym względem zaniedbanym. Przygotowuje w brudnopisie podręcznik, a kiedy sama nie jest już w stanie dopilnować druku, powierza to zadanie zaufanej osobie. Jej wcześniejsza decyzja o rezy¬gnacji z małżeństwa wynika z przeświadczenia, że powinna podjąć misje społeczną (kontynuatorem takiej postawy jest inny bohater Żeromskiego – doktor Tomasz Judym z powieści Ludzie bezdomni). Heroizm Stasi przejawia się nie tylko w wielkim zaangażowaniu zawodowym i wyrzeczeniu się własnego szczęścia, ale również w codziennym skromnym, ubogim życiu. Mieszkała w nędznym, słabo ogrzanym pokoiku, głodowała, pracowała do utraty sił. Stasia Bozowska poniosła klęskę w wymiarze fizycznym (choroba i śmierć), ale zwyciężyła duchowo, pozostając do końca przy swoich wzniosłych ideałach. Jej postawa wywołuje współczucie i szacunek wiejskiej kobiety, rozpacz chłopca, który chciał przywieźć dla niej lekarstwo podczas śnieżnej zamieci i uczciwie odniósł jej książki. Na jego przykładzie można stwierdzić, że wysiłki Stasi nie poszły na marne – zdołała wiele swoim uczniom przekazać i wzbudziła w nich potrzebę poszukiwania wiedzy. Stasia była bardzo młodą, kruchą istotą, kiedy podjęła decyzję o wyjeździe na wieś. Gdy umarła (w wieku 23 lat), okazało się, że bardzo wiele dokonała, stała się prawdziwą Siłaczką, która z uporem dążyła do poprawy losu najbardziej pokrzywdzonych. Samotnie real¬izowała najistotniejsze zadania społeczne, nie oczekując za swoją pracę zapłaty. Pisarz ukazuje tę postać poprzez relacje narratora i refleksje dokto¬ra Obareckiego. Kształtuje jej sylwetkę z tendencją do idealizacji. Poprzez jej śmierć pokazuje, jak wiele trzeba zaangażowania, by zmienić obraz Polski końca XIX w. Doktor Paweł Obarecki – uosobienie konformizmu i bierności Przeciwieństwem Stasi Bozowskiej jest doktor Paweł Obarecki, jej dawny adorator. Oboje niegdyś wyznawali te same poglądy i zamierzali poświęcić się dla innych. Pragnienie poprawienia losu biedaków stopniowo jednak wycisza się i Paweł ustępuje pod presją środowiska oraz przykrych zdarzeń. Za cenę własnego spokoju rezygnuje z bezpłatnego leczenia. Z czasem coraz gorzej traktuje pac¬jentów, leczy rutynowo, nie angażuje się w pracę, widzi w przy¬chodzących do niego ludziach brudny motłoch, stara się szybko załatwić sprawę i wziąć zapłatę. Dąży do wygodnego życia, nie prze¬jawia żadnych zainteresowań, z poczucia nudy i dla podtrzymania odpowiednich kontaktów uczestniczy w towarzyskich spotkaniach poświęconych głównie grze w karty. Wydaje się, że w obecności ciężko chorej Stasi odżyją w nim na trwałe dawne wzniosłe ideały, jednak stało się inaczej. Doktor Obarecki po krótkim okresie wyciszenia znowu wraca do charak¬terystycznego dla Obrzydłowka stylu życia. Nie stać go na przeciw¬stawienie się miejscowym zwyczajom, nie ma dość siły, by samotnie walczyć z otoczeniem, teraz nie ma już nawet takiej potrzeby. Egzystencja doktora jest pozbawiona głębszego sensu. Nie ma w nim pasji społecznikowskich ani zaangażowania zawodowego. Jest człowiekiem samotnym, więc nie realizuje się w relacjach rodzin¬nych. Nie ma zainteresowań kulturalnych. Chociaż jest osobą młodą, czuje się wewnętrznie wypalony, nie potrafi zdobyć się na działanie. Mentalność doktora zmieniła się diametralnie od czasu jego studiów w Warszawie. Rzeczywistość zweryfikowała ambitne plany. Paweł okazał się słabeuszem, który zmarnował wiele lat, odstąpił od swoich zasad, mimo poczucia klęski nie potrafił poprawić swojego postępowania.