Bohaterowie drugoplanowi w "Zbrodni i karze"

Drugoplanowi bohaterowie Zbrodni i kary Raskolnikow został w powieści ukazany zarówno poprzez pre¬zentację jego myśli, zachowań, stanów psychicznych, ale również w relacjach z Sonią i innymi występującymi tu osobami. Owe drugoplano¬we postaci wraz z Rodionem tworzą obraz społeczeństwa lat sześćdzie-siątych. Wśród nich można wyróżnić pewne zespoły: ofiary zbrodni, jego krewni i osoby z nimi związane, rodzina Marmieładowów, koledzy Ra¬skolnikowa i reprezentanci wymiaru sprawiedliwości. Ponieważ lista bo¬haterów jest dość długa, z konieczności poprzestaniemy na wybiórczej i bardzo skrótowej ich prezentacji. Alona Iwanowna to drobniutka, sucha starowinka, w wieku jakich sześćdziesięciu lat, z ostrymi, złymi oczętami, z malutkim spiczastym no¬sem (8) w zniszczonym pożółkłym starym ubraniu, postękująca i kaszląca, nieufna wobec gości, demonstrująca swoją wyższość nad potrzebującymi szybkiego finansowego ratunku biedakami, przy tym skąpa i korzystająca z okazji, by jak najwięcej zarobić. Swoją postawą wzbudzała niechęć i odrazę. Przeciwko niej kieruje swoje działanie Rodion, ale po¬dobnie myślą o niej inni (rozmowa studenta z oficerem w traktierni). Jest osobą o dosyć niezwykłej moralności – wykorzystuje ubogich, by się bogacić, poniewiera i bije swoją siostrę, zaś zgromadzone pieniądze zamie¬nna przeznaczyć na klasztor, by modlono się o pokój jej duszy. Jest to więc osoba, o której Raskolnikow mógł pomyśleć „wszawa jednostka”, Lizawieta, przyrodnia siostra Alony, zajmuje się drobnym han¬dlem i ręcznymi robótkami. Jest całkowicie podporządkowana lichwiarce, która wykorzystuje ją do załatwiania swoich spraw, traktuje jak służącą, bije i dokucza. Chociaż pracowita Lizawieta pomnaża majątek, Alona nie umieszcza jej w swoim testamencie. Sonia opisuje Liza¬wietę mówiąc o niej sprawiedliwa [...]. Będzie oglądali Boga twarzą w twarz (299). Cieszy się ona powszechną opinią osoby pokornej, dobrej, cierpliwej, cierpiącej wiele przykrości od siostry, cichej i uczciwej. Nie umie się bronić, jest na to zbyt słaba i delikatna (por. scena zabójstwa). Pulcheria Aleksandrowna, matka Rodiona i Duni, jest prostą kobietą, czułą wobec swoich dzieci, pełną wiary w talent i sukcesy syna, starającą się za wszelką cenę zdobyć pieniądze na jego kształcenie. Jest uosobieniem matczynego ciepła i troski. Po przybyciu do Petersburga przeżywa kłopoty zdrowotne Rodiona, niepokoi ją jego dziwne zacho¬wanie, martwi się jego nagłą uczuciową oziębłością. Trudno jej przyjąć do wiadomości, że ukochany syn jest mordercą, zachowuje się jakby nie rozumiała sytuacji. Przeżywa los Rodiona skazanego na katorgę i wyłą¬czywszy się z aktywnego, normalnego życia zamknięta w sobie umiera. Dunia (Awdotia Romanowna), siostra Rodiona, jest ładną mło¬dą dziewczyną zaręczoną ze starym kawalerem Łużynem. w ten sposób pragnie się poświęcić dla matki i brata zdając sobie sprawę z trudnej sytuacji materialnej rodziny. Z wielką troską opiekuje się matką i niepokoi o zdrowie Rodiona. Jest dumną panną, zrywa zaręczyny z po¬wodu lekceważącego stosunku narzeczonego do niej i jej matki oraz nie¬chęci wobec brata. Dania zawiera przyjaźń z Sonią, dostrzega życzliwą pomoc Razumichina i z nim ostatecznie łączy swoją przyszłość, jest ufna i wyrozumiała wobec innych, umie jednak dostrzec zło i zagrożenie (ostrożność w kontaktach ze Swidrygajłowem). Piotr Pietrowicz Łużyn, narzeczony Duni, człowiek pozbawio¬ny zasad moralnych, małostkowy, wyrachowany, udający troskliwe¬go, by zdobyć rękę pięknej, ale biednej dziewczyny. Jest skąpy, działa podstępnie, knuje intrygę wymierzoną przeciwko Soni (oskarżenie o kradzież podrzuconych przez niego pieniędzy), by skom¬promitować Rodiona w oczach rodziny, łatwo i bezpodstawnie oczernia innych. Zajmuje się pośrednictwem w transakcjach finansowych. Stara się sprawiać wrażenie osoby dostojnej i majętnej, podczas gdy w istocie jest to człowiek małostkowy, wynoszący się nad innych, łatwo się obraża. Jego nowy ubiór i maniery nie ukrywają jednak prawdziwego oblicza cwaniaka, megalomana i brutala nie liczącego się z uczuciami innych ludzi. Arkadiusz Swidrygajłow, podrywacz, uwodziciel, adorator Duni (pracowała u niego jako guwernantka), pomawiany o otrucie żony. Jest osobą jednoczącą w sobie sprzeczności; zdolny do zainteresowania i po¬mocy potrzebującym, wrażliwy na krzywdę drugiego człowieka, a przy tym groźny, nieprzewidywalny w działaniu, kierujący się egoizmem. Odtrącenie jego niesmacznych zalotów przez Danię, pustka uczuciowa, postawa nihilisty, poczucie klęski prowadzą go do samobójstwa. Marmieładow – były radca tytularny, alkoholik, człowiek nie¬zdolny do podjęcia obowiązków wobec rodziny, przeżywający swój upadek i nałóg, ale nie mający dość siły, by się z niego podnieść. Ufny i szczery wobec ludzi, często poniżany z powodu pijaństwa reprezentuje jednak typ pijaka wrażliwego, wierzącego w miłosierdzie Chrystusa, wyrzucającego sobie nieszczęśliwe życie rodziny i ofiarę Soni. Katarzyna, żona Marmieładowa, jest osobą zniszczoną przez biedę, chorą na gruźlicę i znerwicowaną, która na koniec popada w obłęd. Boryka się z kłopotami finansowymi i cierpi z powodu nałogu męża. Zachowuje poczucie godności. Czuje się stworzona do innego życia, tymczasem bieda uformowała ją jako osobę gwałtowną, agresyw¬ną, niecierpliwą, czasem nawet niesprawiedliwą w ocenach i popędliwą. Dymitr Prokoficz Razumichin, kolega Raskolnikowa, student, wrażliwy, cierpliwy, oddany przyjaciel, opiekun matki i siostry Rodiona podczas jego kłopotów zdrowotnych, później adorator Duni i jej mąż. Nic szczędząc trudu i czasu opiekuje się chorym przyjacielem, zapewnia on pomoc medyczną, stara się wesprzeć psychicznie i rozweselić. Kieru¬je się wrażliwością – życzliwy wobec ludzi nie toleruje jednak obłudy, cwaniactwa i nieuczciwej gry Łużyna. Zosimow – reprezentant zdrowej moralnie młodzieży, początku¬jący lekarz z oddaniem bezinteresownie opiekujący się chorym Ro¬dionem, przyjaciel Razumichina, otwarty, szczery, ofiarny, uczciwy, życzliwy i skłonny do pomocy potrzebującym. Porfiry Pietrowicz, bohater w średnim wieku (ok. 35 lat), sędzia śledczy, człowiek bystrego umysłu, przebiegły. Szybko odkrywa winę Raskolnikowa i prowadzi śledztwo w taki sposób, by skłonić go do przyznania się. Doskonale rozumie psychikę zbrodniarza, pozostawia mu czas na załatwienie najważniejszych spraw bez obawy, że winowajca ucieknie. Zachowuje wszelkie formy towarzyskie, cechuje się taktem. Zamiatow – sekretarz cyrkułu, bliski współpracownik Porfirego, o¬becny przy omdleniu Rodiona pod wpływem rozmowy o zabójstwie. Z naiwnością podchodzi do zwierzeń Raskolnikowa, który prawie przyznaje się do popełnienia zbrodni – traktuje je jako wynik chorobliwych rojeń.