Bohater pozytywny drugiej połowy XVIII wieku

BOHATER POZYTYWNY DRUGIEJ POŁOWY XVIII WIEKU - MIKOŁAJ DOŚWIADCZYŃSKI - WZORZEC OSOBOWY DOBY OŚWIECENIA Cechy powieści W 1775 roku Ignacy Krasicki napisał pierwszą polską powieść literatury nowożytnej pod tytułem: „Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki”. Był to utwór, w którym Krasicki skoncentrował trzy typy powieści: cechy utworu satyryczno-obyczajwego (I księga), cechy powieści przygodowo - awanturniczego (II księga) oraz cechy powieści utopijnej (III księga). Utwór ten był napisany w formie pamiętnika. Motywem jego napisania było zabicie czasu w pożyteczny sposób. Utwór ten bawi, uczy i wychowuje. Była to autobiografia ówczesnego Polaka, przeciętnego szlachcica drugiej połowy XVIII wieku. Dzieje bohatera Opisuje młodość i lata dojrzewania młodego szlachcica Mikołaja Doświadczyńskiego w domu rodziców. Jest w tej księdze przedstawiona charakterystyka jego rodziców. Byli oni patriotami i szczerzy. Jego ojciec jest niewykształcony, cały czas przebywa na sejmikach. Jest sarmatą. Matka jest kurą domową. Nigdzie nie wychodziła poza swój majątek. Rodzice nie dbali o edukację Mikołaja. Wynajęto pana guwernera, Który zajmował się edukacją i kształceniem Mikołaja. Potem Doświadczyński został posłany do szkoły, ale jej też nie skończył. Znów pojawił się oszust, który miał kształcić Mikołaja. Sprzedawał on jednak Mikołajowi jedynie sposoby oszukiwania w grze w karty. W końcu Mikołaj wraz z guwernerem umknął z rodzinnego domu. Grał w karty i stracił wszystko co posiadał. Obracał się w towarzystwie awanturników i oszustów. Ten fragment to krytyka i ośmieszenie sarmackiego sposobu kształcenia. Po tych wydarzeniach Mikołaj wyjeżdża do Paryża. Jest tam tak długo, aż ścigany przez dużą liczbę wierzycieli wyjeżdża stamtąd. W Amsterdamie jako majtek zaciągnął się na statek. Statek ten rozbił się jednak, fale Mikołaja wyrzuciły na brzeg wyspy Nipu, utopijnego świata, w którym nie znano kłamstwa i zła. Mędrzec Xaoo uczył Mikołaja zasad panujących w tym państwie. Po wielu perypetiach Mikołaj powrócił do ojczyzny. Osiadł na wsi w majątku odziedziczonym po rodzicach i zaczął prowadzić życie ziemianina - filozofa. Zbudował nawet gospodarstwo funkcjonujące na zasadach, jakich nauczył się na wyspie Nipu. Funkcja powieści Krasicki ukazuje w swej powieści wychowanie młodzieży w ówczesnych czasach, płytkość zainteresowań ówczesnej szlachty, jej ciemnotę, nieuctwo, samowolę i pieniactwo, a także pijaństwo, bezkrytyczną pogoń za zagranicznymi nowinkami, okrucieństwo wobec służby i lenistwo umysłowe. Wskazuje na konieczność powrotu do natury oraz autentycznych wartości moralnych, zabitych przez destrukcyjny wpływ społeczeństwa, jego obyczajowości i kultury. Pouczający przykład Mikołaja ma być ostrzeżeniem, a zarazem wskazówką w wyborze życiowej filozofii.