Bilans płatniczy - definicja, podział

Bilans płatniczy - to sporządzane za określony okres zestawienie wykazujące sytuację płatniczą kraju z tytułu kontaktów zagranicznych. Bilans płatniczy jest pojęciem bardzo szerokim i dzieli się na: I. Bilans obrotów bieżących – zestawienie płatności danego kraju wynikające z międzynarodowego obrotu towarami i usługami, dochodów z kapitału i transferów jednostronnych. Zalicza się do niego: 1. bilans handlowy – należności i zobowiązania z tytułu eksportu i importu towarów; 2. bilans usług – zestawienie obrotów usługami, patentami, licencjami, prawami autorskimi; 3. bilans dywidend i procentów – płatności związane z obsługą kapitału ulokowanego za granicą, a w szczególności spłat odsetek (nie rat kredytów!); 4. bilans transferów nieodpłatnych – przekazy jednostronne np. umorzenie zadłużenia, pomoc zagraniczna, przelewane środki pieniężne przez obywateli; II. Bilans obrotów kapitałowych – zestawienie transakcji zakupu i sprzedaży szeroko rozumianych aktywów dokonywanych zarówno przez sektor prywatny jak i przez bank centralny: 1. rachunek kapitałowy – transfery kapitałowe o charakterze bezzwrotnym przeznaczone na finansowanie środków trwałych, umorzenie długów oraz nabywanie i zbywanie aktywów niefinansowych i nieprodukowanych (praw autorskich itp.); 2. rachunek finansowy – zestawienie trzech grup aktywów i pasywów finansowych: a. inwestycji bezpośrednich (np. budowa nowego przedsiębiorstwa za granicą, zakup przedsiębiorstwa za granicą, reinwestycja zysków w przedsiębiorstwie); b. inwestycji portfelowych – w lokaty zagraniczne, papiery wartościowe np. zakup akcji przedsiębiorstwa zagranicznego, w którym nadal duży wpływ na działalność firmy ma kapitał krajowy; c. innych inwetycji:  kredyty bankowe, kupieckie;  rezerwy monetarne - to w głównej mierze środki znajdujące się na rachunkach w zagranicznych bankach należące do rządu danego kraju. Jeżeli występuje deficyt we wszystkich poniższych pozycjach to kwota ta musi zostać pokryta z rezerw monetarnych. Jeśli występuje nadwyżka to saldo (wynik) powiększa rezerwy monetarne; III. Bilans obrotów wyrównawczych – zawiera zmiany stanu oficjalnych rezerw danego kraju w walutach wymienialnych, specjalnych prawach ciągnienia i złocie.