Bariery rozwoju leasingu w polskich przedsiębiorstwach

2. Bariery rozwoju leasingu w polskich przedsiębiorstwach. W Polsce przedsiębiorstwach występuje jeszcze wiele barier, które hamują jego rozwój. Najpoważniejszymi barierami dla leasingu w Polsce jest: a) brak przeszkolonych kadr; b) niestabilność prawno - finansowych warunków działania podmiotów gospodarczych; c) zagrożenie inflacyjne. Innym problemem, który występuje we naszym kraju jest to, że Polska należy do krajów mniej rozwiniętych w których występuje duży poziom fiskalizmu w stosunku do podmiotów gospodarczych, dlatego nie mogą sobie pozwolić na stosowanie w ramach systemu podatkowego wyrafinowanego rozwiązań do pobudzania dalszego rozwoju. Preferowana opcja pozyskiwania środków na rozwój głównie poprzez przyspieszoną amortyzację i odejście od inwestycyjnych ulg podatkowych nie szans na wprowadzenie jej w życiu, chociaż mogłyby ona przyczynić się do wykorzystania leasingu jako formy finansowania inwestycji rozwojowych. Przyczyną są trudności w sprecyzowaniu priorytetów w polityce przemysłowej. Rozwój leasingu pomimo przyjęcia określonych rozwiązań szczegółowych np. możliwości amortyzacji przyspieszonej w odniesieniu do maszyn i urządzeń o produkcyjnym charakterze pozostaje nadal nie wykorzystany ( głównie uwarunkowaniem dynamizującą jego rozwój ) i generalnie nie przystaje do gospodarki, która z racji swoich potrzeb restrukturyzacyjnych wymaga dużych inwestycji i kapitałów a zatem powinna być zainteresowana szybkim tempem ich pomnażania. Szczególnym zagrożeniem dla atrakcyjności leasingu w Polsce jest wciąż niespójność i niestabilność prawnych i finansowych warunków działania podmiotów gospodarczych oraz będący wyrazem tej niestabilności relatywnie wysoki poziom inflacji. Leasing bowiem najbardziej sprawdza się w gospodarce ustabilizowanej o niskiej stopie inflacji. Barierą rozwoju leasingu mogą być jego negatywne, które oddziaływają na decyzje leasingobiory wyrobu tej formy finansowanie. Należą do nich: 1.Relatywnie wysoki koszt leasingu. Przy ustaleniu wysokość następujące elementy kosztów: a) odpisy amortyzacyjne; b) procent od zainwestowanego kapitału ( często występuje refinansowanie się firmy leasingowej w banku ); c) równowartość dodatkowych usług; d) podatki; e) marżę zysku; f) czasami jeszcze tzw. premię za ryzyko inwestycyjny. Stawki maszyn są przeważnie degresywne tj. wysokie na początku okresu umownego, a następnie malejące ( podobnie jak to praktykuje się przy sprzedaży ratalnej ), chociaż mogą one mieć charakter progresywny lub liniowy. Należy podkreślić, że przy zawieraniu umowy żądania się przeważnie opłaty leasingowi, natomiast kredytowe są na bieżące dostosowane do sytuacji na rynku. Na przykład w okresie wzrastających oprocentowań zaciągniętych kredyt bankowy może się okazać rozwiązaniem droższym. Nieodzowne jest zatem za każdym razem przeanalizowanie następujących zagadnień: jakie skutki dla płynności własnych środków oraz optymalizowana wartość firmy spowoduje leasing, a także skorzystanie z kredytu na zakup niezbędnych maszyn i urządzeń. 2. Praktyka firm leasingowych posługujących się najczęściej ogólnymi warunkami zawierających przez siebie umów leasingowych co sprowadza się do narzucania leasingobiorcom sztywnych warunków dotyczących m.in. okresu obowiązywania umowy i niemożliwości jej wypowiedzenia przed terminem, a także formy płatności dodatkowych gwarancji dla transakcji leasingowej np. kaucji. 3. Leasing choć zapewnia używanie środka produkcji nie zapewnia użytkownikowi prawa własności co mniejsza prestiż przedsiębiorstwa i pozbawia je satysfakcji związanej z posiadaniem rzeczy. Wiąże się to również z pewnymi skutkami ekonomicznymi. I tak, w okresie depresji przedsiębiorstwo zobowiązane długoterminowa umową leasingową dotyczącą nieruchomości musi płacić umówiony czynsz bez zmian i ulg podatkowych, gdy posiadając obiekt na własność mogłoby po prostu w okresie trudności przejściowo zrezygnować z odpisów amortyzacyjnych i w ten sposób odciążyć się w trudniej sytuacji finansowej. Bezwzględność wywiązania się z zobowiązań umowy leasingowej dotyczy także sytuacji utraty lub zniszczenia czy uszkodzenia mienia podlegającego leasingowi. Obiekt na własność mogłyby po prostu w okresie trudności przejściowo zrezygnować z odpisów amortyzacyjnych i w ten sposób obciążyć się w trudnej sytuacji finansowej. Bezwzględność wywiązywania się zobowiązań umowy leasingowej dotyczy także sytuacji utraty lub zniszczenia czy uszkodzenia mienia podlegającego leasingowi. Tak więc leasing nie jest pozbawiony wad, które stanowią pewna barierę jego rozwoju. Wśród wad leasingu możemy wyróżnić:  pozbawienie leasingobiorcy prawa własności przedmiotu leasingu co zmniejsza jego prestiż i pozbawia go satysfakcji;  stosukowo wysoki koszt leasingu wynikający z konieczności pokrycia wszelkich kosztów leasingodawcy związanych z dana umową oraz zapewnienia odpowiedniej stopy zysku.  formalne pozbawienie leasingobiorcy roszczenia do zysku, z wartością przedmiotu leasingu, jaką reprezentuje on po zakończeniu umowy, mimo pokrycia pełnej wartości tego przedmiotu;  ścisłe związanie się leasingobiorcy z leasingodawcą w czasie trwania umowy;  pełne ponoszenie wszelkiego ryzyka przez leasingobiorcę. Rosnący popyt na usługi leasingowe nie jest wystarczającym warunkiem jego rozwoju. Zadaniem przedstawicieli firm zajmujących się tymi usługami, konieczne są odpowiednie przepisy prawne i podatkowe zapewniające przedsiębiorstwom leasingowym traktowanie ich na równi z innymi inwestycjami, które wspomagają finansowanie inwestycji i stworzyłoby właściwy klimat dla jego rozwoju. Barierą dla rozwoju leasingu jest fiskus, który sprowadził go do sprzedaży na raty. Niezbyt przychylny klimat wokół leasingu wynika po części z tego, że w przeszłości częste były przypadki nadużycia podatników wykorzystujących leasing do unikania podatków. Sytuacja ta nie jest korzystna dla rozwoju tej formy finansowania inwestycji. Co więcej sprzyja praktykom, prawa powielczego tzn. Wydawaniu interpretacji, które mają zastąpić przepisy prawne. Przykładem tego, jest jedna z interpretacji Ministerstwa Finansów z początku 1996 r., będąca dla organów podatkowych podstawą do zmiany klasyfikacji określonych umów leasingu operacyjnego na umowę sprzedaży. Co oczywiście pociągnięte ze sobą niekorzystne dla stron umowy leasingowej konsekwentnie podatkowe. Nierzadkie były przypadki, że organy podatkowe kwestionowały umowy leasingowe interpretując je na niekorzyść leasingodawców i leasingobiorców. Według przedsiębiorstw leasingowych, nowe regulacje dotyczą umowy leasingu, powinny ograniczać swobodę interpretacyjną, a więc i występująca tutaj niepewność stron leasingu. W Polsce występuje potrzeba rozbudowywania potencjału firm leasingowych, które obecnie dysponują niewielkimi kapitałami, ale przede wszystkim dopasowanie przepisów prawnych do specyfikacji tej działalności i prawodawstwa obowiązującego w krajach zachodnich ( bardziej rozwiniętych pod tym względem ). Pojawiające się niebezpieczeństwa związane z leasingiem mogą być także barierą dla jego rozwoju, dotyczą one przede wszystkim: a) często wysokich kosztów leasingu związanych ściśle z oprocentowaniem kredytów bankowych, od których są zwykle wyższe; b) w przypadku, gdy po wygaśnięciu umowy leasingowej nie następuje przeniesienie własności użytkowanych środków produkcji, leasingobiorca może znaleźć się w sytuacji koniecznego zakupu innych środków; c) utrata wartości rynkowej przedmiotów i trudności w nich dalszym wykorzystaniu lub uzyskaniu wysokiej ceny sprzedaży.