Ballada "Romantyczność" A.Mickiewicza - Romantyzm

"Zdaje mi się, że widzę...gdzie ? Przed oczyma duszy mej." Cytat powyższy jest mottem ballady "Romantyczność", a są to słowa Wiliama Shakespeare'a (Szekspira). Akcja dzieła rozgrywa się na wiejskim placu, na którym widzimy kilku bohaterów. Główna postać „Romantyczności” to dziewczyna o imieniu Karusia. Widzimy ją płaczącą i wspominającą swego ukochanego Jasieńka. Mimo że jej chłopak nie żyje od dwóch lat, ona wciąż go widzi i z nim rozmawia. Świadkiem owej rozmowy jest zebrany lud-gawiedź, stary mędrzec oświeceniowy oraz podmiot liryczny odzywający się w pierwszej osobie liczby pojedynczej. Karusia na oczach wszystkich rozmawia z Jasieńkiem, a z ˙jej wypowiedzi możemy dokładnie wyobrazić sobie chłopca, do którego się zwraca, a raczej do jego ducha powstałego z grobu. Zgromadzeni ludzie krzyczą i nawołują do odmawiania modlitwy za duszę zmarłego, ponieważ wierzą, iż jego dusza jest wśród nich. Na tę sytuację reaguje mędrzec słowami: (...) "Ufajcie memu oku i szkiełku, Nic tu nie widzę dokoła. Duchy karczemnej tworem gawiedzi, W głupstwa wywarzone kuźni. Dziewczyna duby smalone bredzi, A gmin rozumowi bluźni". Już wcześniej widoczna była postawa podmiotu lirycznego odmawiającego pacierze i płaczącego razem z ludem. Teraz zabiera on głos w dyskusji ze starcem: "Dziewczyna czuje- odpowiadam skromnie- A gawiedź wierzy głęboko; Czucie i wiara silniej mówi do mnie Niż mędrca szkiełko i oko. Martwe znasz prawdy, nieznane dla ludu, Widzisz świat w proszku, w każdej gwiazd iskierce. Nie znasz prawd żywych, nie obaczysz cudu ! Miej serce i patrzaj w serce !" Szczególnie znamienne są ostatnie słowa w przedstawionym cytacie, które stały się głównym hasłem romantyzmu, "Miej serce i patrzaj w serce!" Oświeceniowy mędrzec z ballady kierując się racjonalizmem i empiryzmem nie widzi "prawd żywych", uczuć ludzkich, nazywa je "dubami smalonymi" Takim mianem ludzie oświecenia mogliby nazwać wszelkie dzieła romantyków, ale ich ideologia już nie jest aktualna, teraz ma głos nowe pokolenie. Mickiewicz w tej balladzie odkrywa zapomnianą lub odsuwaną na plan trzeci sferę uczuć człowieka, romantycy postawią je na planie pierwszym. Odkryją, iż życie człowieka to nie tylko rozum i wiedza ścisła, ale też dusza i uczucia, na których skupią swoją uwagę. Nie oznacza to wcale, iż są przeciwni nauce, ale poza nią istnieje jeszcze coś, czego poprzednicy nie dostrzegali.