Bajka - gatunek

bajka: jest podstawowym gatunkiem literatury dydaktycznej; znana ju¿ w staro¿ytnoœci (Ezop); jest utworem z pogranicza epiki i liryki (wierszowana, ale zwykle zawiera narracjê); cechuje siê alegorycznoœci¹ (motyw o domyœlnych, ukrytych cechach), widaæ to na przyk³adzie bajek Krasickiego: bohaterami s¹ zwykle zwierzêta, o sta³ych i oczywistych cechach; s¹ dwa rodzaje bajek: epigramatyczna (charakteryzuj¹ca siê drastycznie skrócon¹ form¹, oszczêdnoœci¹ s³owa i dobitnoœci¹ przekazanych prawd, do minimum ograniczone s¹ opisy i prezentacje postaci (zwierzêta), absolutna koncentracja na zdarzeniu i konkluzji; specjalizowa³ siê Krasicki, osi¹gaj¹c wrêcz mistrzostwo) i narracyjna (zwykle du¿o d³u¿sza, bardziej artystyczna, opisowa, ale równie¿ koncentruj¹ca siê na zdarzeniu; wszystkie jako bohaterów posiadaj¹ zwierzêta, które jako ¿e maj¹ jasno okreœlone, niezmienne cechy charakteru, idealnie nadaj¹ siê do dydaktyki; czêsto pojawiaj¹ siê elementy humorystyczne); wa¿nymi cechami s¹: zwiêz³oœæ, prostota, równie¿ jêzyka, zawiera ³atwe do zapamiêtanie przes³anie, przedstawione wprost w morale, albo ukryte w treœci; bajka jest gatunkiem realistycznym, bez fantastyki i rzeczy nadprzyrodzonych; zawieraj¹ treœci uniwersalne, aktualne przez stulecia i zwykle dotycz¹ce spraw miêdzyludzkich - s¹ oparte na ogólnej filozofii oœwieceniowej, a wiêc tak¿e na idea³ach oœwieceniowej Polski n bajki opieraj¹ siê jednak g³ownie na niekonstruktywnej krytyce zachowañ, obyczajów, prawd - oczywiœcie najwa¿niejszym celem by³a dydaktyka, a nie efekt artystyczny, chocia¿ ten nie pozostawia³ wiele do ¿yczenia; bajki prezentowa³y pewne prawdy o ¿yciu („Malarze"), nie koniecznie pozytywne; zasady rz¹dz¹ce ¿yciem, krytykuj¹ pewne zachowania i postawy