Artysta a filister - Młoda Polska



Filister - termin dawniej neutralny, w epoce Młodej Polski nabrał szczególnie negatywnego zabarwienia, wręcz obelgi. Oznaczać zacząć, zwłaszcza w oczach poetów i cyganerii artystycznej, "zapleśniałego mieszczucha", człowieka bez ambicji, aspiracji i bez wyobraźni, ograniczonego, małostkowego, żyjącego otępiającą, prozaiczną codziennością. Filisterska postawa w życiu była zupełnie sprzeczna z postawą artystów: poetów, malarzy wiodących tryb życia pełen fantazji: twórczy i hulaszczy. Elita artystyczno-intelektualna występowała przeciw mentalności mieszczańskiej, wręcz oskarżała filistrów, wzniecała tzw. bunt obyczajowy. A oto jak wypowiadają się w tej kwestii czołowi przedstawiciele Młodej Polski: - Stanisław Przybyszewski ("Confiteor") - przekonanie o wartości jednostki twórczej, twierdził, że dążenia i cele przyziemnych "zjadaczy chleba" są całkowicie obce wybitnej jednostce, dążącej do wartości wiecznych i idealnych. Za swoją wyjątkowość, odstawanie od zbiorowości jednostka płaci wyobcowaniem i odtrąceniem przez społeczeństwo. Życie i obyczaje cyganerii krakowskiej stały się głośne, wywołując w konserwatywnym, mieszczańskim społeczeństwie podwawelskiego grodu zgorszenie i falę plotek. - Zenon Przesmycki - Miriam ("Los geniuszów", "Walka ze sztuką") - warunkiem rozwoju prawdziwej sztuki jest istnienie arystokracji duchowej. Demokracja prowadzi do likwidacji arystokracji duchowej, stanowi więc zagrożenie dla prawdziwej sztuki. Warunki tworzenia wielkiej sztuki stale się pogarszają. Dzieje się tak za sprawą motłochu, plebejskiego odbiorcy z niewyrobionymi gustymi, który domaga się "łatwej strawy", nie znając się na prawdziwej sztuce. Formuła Miriama przypieczętowała ostry konflikt między modernistycznym artystą a społeczeństwem filistrów. - Wacław Nałkowski "Forpoczty rewolucji psychicznej i troglodyci" - dokonał podziału ludzkości na typy zachowawcze, pozbawione twórczych aspiracji oraz jednostki zapowiadający przyszły, doskonalszy typ człowieka. Opozycja filister-artysta znalazła odbicie w wielu utworach artystów Młodej Polski m.in.: - Kazimierz Przerwa-Tetmajer "Evviva l`arte" - (co znaczy "niech żyje sztuka!") przywołany w utworze kult sztuki, słynny motyw exegi monumentum - przekonanie o nieśmiertelności poety, którą dają mu słowa. Twórczość daje artystom wyższość nad "narodem nędznych filistrów", czyni ich "królami bez ziemi" (podobnie jak w romantycznym micie poety). Przesłanie utworu jest jasne i zawiera się w zdaniu: "jedyną rzeczą wartą cokolwiek na ziemi jest sztuka". - Gabriela Zapolska - "Moralność pani Dulskiej" - (autorka ukazuje schemat moralności mieszczańskiej i poddaje go ocenie. Zapolska ostro krytykuje w mentalności mieszczańskiej hipokryzję, fałsz, obłudę i ciasnotę horyzontów mieszczuchów. Określa to mianem kołtunerii lub dulszczyzny - czyli właśnie poglądów, jakie reprezentuje pani Dulska; fałszu, małych brudnych rozgrywek przy wysokim mniemaniu o własnych walorach moralnych i obywatelskich. - Stanisław Wyspiański "Wesele" - jeden z bohaterów dramatu, Nos, jest karykaturą idei i stylu życia cyganerii Przybyszewskiego, na atmosferę duchową społeczeństwa wywiera wpływ nie tylko sytuacja polityczna i społeczna, lecz także literatura, idee przez nią propagowane i wzorce osobowe. Generalne zarzut Wyspiańskiego pod adresem sztuki i środowiska artystycznego sprowadzają się do tego, że sztuka i i światopogląd dominujący w tym środowisku przyczyniają się do pogłębiania kryzysu ideowego. Krytyce podlega również uleganie przez inteligencję powszechnej chłopomanii, która jest pozerstwem, przelotną modą kamuflowaną górnolotnymi hasłami, ukazuje także brak zrozumienia przez inteligencję istoty współczesnej wsi.

Artysta a filister - Młoda Polska

Materiały

Motyw męża w literaturze Mąż Mąż - Mężczyzna pozostający z kobietą w związku małżeńskim; małżonek (w stosunku do tej kobiety). Literatura zna bardzo wiele postaci mężów, którzy w tekstach odgrywają rolę pierwszo¬planową bądź też pojawiają się na dal¬szym planie, czasem po prostu statys¬tując innym bohaterom. Mąż-kochanek, mąż-rogacz, mąż-zazdrośnik, mąż-...

Budowa Bogurodzicy Bogurodzica jest zabytkową polską pieśnią religijną i rycerską. Dwie pierwsze zwrotki to najstarsza część Bogurodzicy – pochodzi z pierwszej połowy XIII wieku, choć spisana została w początkach XV wieku. W późniejszym okresie utwór bardzo się rozrósł, gdyż dopisywano kolejne zwrotki, poza tym popularność i wymowa Bogurodzicy sprawiły, ...

Transakcje rynku walutowego TRANSAKCJE RYNKU WALUTOWEGO obejmują: 1.TRANSAKCJE TERMINOWE: Transakcje natychmiastowe- ustalenie kursu kupna- sprzedaży waluty A za walutę B w momencie zawierania umowy z jednoczesnym zobowiązaniem obydwu stron do dostarczenia walut będących przedmiotem transakcji w ciągu 2 dni roboczych. Transakcje terminowe-kupno/ sprzedaż waluty A za B przy...

Dramat Mrożka jako wyzwanie wobec tradycji Dramat Mrożka jako wyzwanie wobec tradycji Sławomir Mrożek - urodzony w 1930 roku dramaturg, prozaik, satyryk i rysownik. Studiował architekturę i sztuki piękne w Krakowie. Pracował jako dziennikarz i satyryk, współpracował z \"Przekrojem\", teatrem \"Bim Bom\" w Gdańsku i krakowską \"Piwnicą pod Baranami\". W latach 1959-1963 mieszkał w Warsza...

"Bitwa pod grunwaldem" - opowiadania Borowskiego TEMAT: Europa po wojnie - „Bitwa pod Grunwaldem”. W opowiadaniach okupacyjnych i obozowych Borowski zadawał pytanie dlaczego w lagrze człowiek okazał się istotą tak słabą moralnie. W „Bitwie pod Grunwaldem” pytał jacy okażą się ludzie, gdy znikną obozy. Odpowiedź jest bardzo surowa - na europejskim pobojowisku nic się ...

Rezerwy celowe, działalność banku Zasady tworzenia rezerw celowych na ryzyko wynikające z działalności banku. Rezerwy celowe są tworzone przez banki w celu równoważenia skutków ryzyka, wynikającego z ich działalności, oraz zapewnienia bezpieczeństwa gromadzonym wkładom i lokatom. Do tworzenia rezerw celowych banki zobligowane są przez Prezesa NBP. Banki dokonują klasyf...

Analiza "Sarajewo" Czesława Miłosza Sarajewo (z tomu Na brzegu rzeki 1994) (Niech to nie będzie wiersz, ale przynajmniej mówię, co czu¬ję.) To teraz potrzebna byłaby rewolucja, ale zimni są, którzy kiedyś byli gorący. Kiedy zabijany i gwałcony kraj wzywa pomocy Europy, w którą uwierzył, oni ziewają. K...

Jak napisać interpretację wierszy? Jak napisać interpretację wierszy? 1. Przeczytać uważnie wiersz, najlepiej kilka razy. 2. Nie wpadaj w panikę, nawet jeśli nic nie “zrozumiałeś”. To tylko pustki w głowie. Spokój i systematyczne podejście do “współpracy” z tekstem może Cię uratować. 3. Zacznij od tytułu. Zwróć uwagę czy poeta w ogóle zadał sobie tr...