Arkadia w literaturze renesansu i oświecenia

. Motyw arkadii w literaturze renesansu i oświecenia: Arkadia to nazwa starożytnej krainy historycznej znajdującej się na Płw. Peloponeskim. Wyidealizowana kraina spokoju, ładu i wiecznej wiosny, zamieszkała przez prostych pasterzy, żyjących w pełnej harmonii z naturą. Poetycki obraz Arkadii pojawił się po raz pierwszy w IV sielance Wergiliusza, wzorowanej na utworach Teokryta. W literaturze renesansu temat "wieś" zajmował wiele miejsca i był realizowany na różne sposoby. Jednym z nich było potraktowanie wsi jako Arkadii - krainy wiecznej szczęśliwości - która daje człowiekowi radość i spokój. Przykładem takiego ujęcia jest "Pieśń o Sobótce" J. Kochanowskiego. Poeta odwołał się tutaj do wzorców antycznych: Wergiliusza, jak i Horacego, które wpisał w pogański obrzęd Sobótki - święta przesilenia dnia z nocą (24 czerwca). Utwór składa się z 12 pieśni śpiewanych przez 12 panien, tworzących wyidealizowany, arkadyjski obraz wsi. Pieśń XII rozpoczyna się apostrofą skierowaną do wsi, w której podmiot liryczny stwierdza, że nikt nie jest w stanie wymienić wszystkich uroków życia na łonie natury. Następnie przeciwstawia on niebezpieczne i niespokojne zawody kupca, czy żeglarza, spokojnemu życiu rolnika wychwala dostatki, które daje człowiekowi przyroda. O arkadyjskim obrazie świadczy wprowadzenie takich elementów, jak antyczni faunowie, którzy tańczą w takt muzyki pasterza. Motywy arkadyjskie możemy odnaleźć także we fraszkach Kochanowskiego pt. "Na lipę" i "Na dom w Czarnolesie". Wyidealizowany , arkadyjski obraz wsi odnajdziemy również w dziele M. Reja pt. "Żywot człowieka poćciwego". Autor przedstawił tu wizję szlachcica, który dzięki życiu na łonie natury osiąga wewnętrzny ład i spokój. Rej ukazuje życie człowieka wpisane w rytm przyrody, które dzieli się tak jak rok na cztery pory - dzieciństwo, młodość, wiek dojrzały, starość (wiosna, lato, jesień, zima). W "Żywocie człowieka poćciwego" natura jest dla człowieka niezwykle łaskawa, obdarza go bogatymi plonami, zapewnia dostatek i spokojne życie. Wieś jawi się jako kraina wiecznej szczęśliwości, a nie np. miejsce ciężkiej pracy. Sielanka udramatyzowana Szymona Szymonowica pt. "Żeńcy", napisana została w postaci dialogu. Poeta łączy tu motywy arkadyjskie z elementami realizmu poetyckiego obrazowania. W epoce oświecenia motyw krainy wiecznej szczęśliwości odnaleźć możemy w twórczości sentymentalistów, którzy poszukiwali źródeł twórczości we wnętrzu człowieka. Za Rousseau przeciwstawiali cywilizacji naturę. Ulubionymi gatunkami literatury sentymentalnej była m.in. sielanka. Najwybitniejszym przedstawicielem polskiego sentymentalizmu był Franciszek Karpiński. Jego najpopularniejsze dzieło to sielanka sentymentalna pt. "Laura i Filon". Scenerią w wierszu uczynił poeta przyrodę, która koresponduje z ludzkimi uczuciami, tworzy ich tło a dla kochanków staje się krainą spokoju i ładu, przypominającą antyczną ArkadięTematem utworu uczynił autor igraszkę miłosną Kochankowie wypróbowują swoją miłość, aż ostatecznie utwierdzą się w przekonaniu, iż jest ona ogromna. Atmosfera w wierszu jest czułostkowa, ulotna. Także w sielance pt. "Do Justyny tęskność na wiosnę" czułostkowość jest wszechobecna, m.in. w licznych zdrobnieniach. Podmiot literacki utworu wyraża uczucie cierpienia i podkreśla ogrom uczucia, swą czułość. Ta uczuciowość człowieka jest przesadna, ckliwa i czułostkowa. Dla twórców renesansowych Arkadią była wieś. Z kolei w epoce oświecenia pod pojęciem Arkadii rozumiano naturę w szerszym tego słowa znaczeniu, jako opozycję do demoralizującej przyrody.