Arcydzieła literatury polskiej i obcej między renesansem a barokiem

Między renesansem, a barokiem – które arcydzieła literatury polskiej i obcej umieściłbyś na pograniczu tych dwóch epok? Dlaczego? Z pewnością utworami literatury polskiej, stojącymi na pograniczu tych dwóch epok były dzieła Mikołaja Sępa Szarzyńskiego. Obecnie uważa się, że twórczość tego poety to „zachodzące słońce renesansu”, a tym samym przedsionek baroku. Zwykło się mówić, że jest to pomost między epokami. Mikołaja Sępa Szarzyńskiego uznano za prekursora tendencji nowej epoki, choć jego krótkie życie mieści się w granicach renesansu (1550 – 1581). Przedwcześnie zmarły, dziwnie pokorny, skromny, żarliwy katolik, który pozostawił tylko jeden tomik wierszy („Rythmy abo wiersze polskie), wydany 20 lat po śmierci poety – wydaje się być tragiczną, lecz bardzo ciekawą sylwetką tych czasów, zwłaszcza gdy wczytamy się w smutek i w „ból życia” zawarty w jego utworach. Bliżej poznaliśmy dwa sonety tego twórcy: „O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem” oraz „O nietrwałej miłości świata tego” Co w tych utworach jest jeszcze renesansowe? • miłość do życia, fakt, iż przemija nie umniejsza jego wartości, wręcz wyczuwamy, że poeta pragnie życia – jest to pogląd renesansowy. • Poeta przedstawia walkę z szatanem, lecz nie odmalowuje straszliwych obrazów szatana i śmierci, pełnych grozy, strachu – charakterystycznych dla późniejszych epok • Człowiek jest istotą zgodną, szlachetną i silną (harmonia) choćby przez sam trud walki, jaką podejmuj, poprzez „bojowanie z własną słabością” • Sęp Szarzyński, żyjący w granicach renesansu jawi się jako poeta – doctus, uczony również w rzemiośle poetyckim na wzór renesansowych humanistów, co zresztą widać w jego twórczości. A co w tych utworach jest już barokowe? • barokowy styl obrazowania: zmienność toku zdania (powykręcany szyk), ozdobność wypowiedzi, gwałtowność i uczuciowość wyrazu, zabawy słowne, paradoksy – aby ujrzeć ów styl, wystarczy zerknąć na tytuły sonetów: długie, ozdobne, rozbudowane • zmiana renesansowego światopoglądu: np. trwoga wynikająca ze zmienności i znikomości doczesnego świata. Człowiek jest samotny i słaby. Życie jest zadaniem do wypełnienia. • Ciągła walka z szatanem, niepokój, przemijalność, zagubienie, zastępują ład, harmonię i spokój renesansowy. • Barokowy motyw szatana, śmierci, przemijalności i marności rzeczy doczesnych.