Analiza wybranych fragmentów "Kwiatki św. Franciszka"

Streszczenie i omówienie wybranych fragmentów Zbiór tekstów Kwiatki św. Franciszka z Asyżu rozpoczyna utwór zatytułowany Zaczyna się pochwała stworzenia, którą wyśpiewał święty Franciszek złożony chorobą u św. Damiana. Jest to hymn pochwalny skierowany do Boga. Jego początek brzmi: Najwyższy, wszechpotężny dobry Panie, Twoja jest sława, chwała i cześć, i wszelkie błogosławieństwo.10 Stałym, dosyć regularnie wracającym zwrotem (apostrofa i anafora) jest Pochwalony bądź, Panie. Zbiorowy podmiot liryczny sławi Boga wraz z ciałami niebieskimi, które nazywa braćmi i siostrami: ze słońcem i księżycem oraz gwiazdami. Są one cenne i piękne, ponieważ pochodzą od Stwórcy. Dalej, wraz z podmiotem, sławią Boga: wiatr, powietrze, czas pochmurny i pogodny, pożyteczna woda i dający światło ogień oraz matka-żywicielka – ziemia. W dalszej części tekstu autor zawarł poetycką parafrazę fragmentu Kazania na Górze. W imieniu błogosławionych podmiot formułuje pochwałę Boga: Pochwalony bądź, Panie, przez tych, co przebaczają dla miłości Twojej I znoszą słabość i utrapienie. Błogosławieni, którzy wytrwają w pokoju , Gdyż przez Ciebie, Najwyższy, będą uwieńczeni. Śmierć poeta nazywa siostrą, zaś przygotowanych na nią duchowo – błogosławionymi; użala się nad tymi, co konają w grzechach śmiertelnych. Utwór kończy się poleceniem sformułowanym w drugiej osobie liczby mnogiej, a więc skierowanym do zbiorowego odbiorcy, do ludu: Chwalcie i błogosławcie Pana, i czyńcie Mu dzięki, I służcie Mu z wielką pokorą. Hymn jest utrzymany w wysokim, podniosłym nastroju. Pochwała Boga płynie w nim od ludu i całego dzieła stworzenia. Ciała niebieskie i żywioły są nazywane braćmi i siostrami. Podmiot czuje się więc jednym z wielu przejawów natury i pragnie chwalić dobrego Stwórcę za wszystko, co dlań uczynił. Warto zwrócić uwagę na literacką urodę określeń: słońce jest piękne i promienne w wielkim blasku, gwiazdy – jasne, i cenne, i piękne, woda pożyteczna jest wielce i pokorna, i cenna, i czysta, ogień jest piękny i radosny, i silny, i mocny. Autor wylicza cechy, zestawiając je w ciągi epitetów o charakterze wartościującym. Tekst wypełniają liczne apostrofy kierowane do Boga i wezwania do pochwały Pana przez całe dzieło stworzenia ujawnione tu w wybranych reprezentatywnych elementach. Rozdział 21 O przeświętym cudzie, którego święty Franciszek dokonał nawróciwszy okrutnie dzikiego wilka z Gubbio opowiada o niezwykłym zdarzeniu. Otóż w okolicy miasta Gubbio groźny wilk pożerał zwierzęta i ludzi, nawet uzbrojonych. Św. Franciszek, który akurat przebywał w tym mieście, postanowił pomóc ludziom i uczyniwszy znak krzyża – wyszedł z innymi, by spotkać drapieżnika. Gdy przestraszeni towarzysze zatrzymali się, Franciszek zwrócił się do zwierzęcia: „Pójdź tu, bracie wilku. Rozkazuję ci w imię Chrystusa nie czynić nic złego ni mnie, ni nikomu”. W imieniu ludu Franciszek zawarł z wilkiem umowę, że nie będzie nikogo krzywdził, a za to mieszkańcy Gubbio będą go systematycznie dokarmiali do końca życia. Następnie zabrał wilka z sobą, by jeszcze raz wobec tłumu uzgodnić warunki umowy. Zwierzę reagowało w taki sposób, że nikt nie miał wątpliwości, iż rozumie i obiecuje dotrzymać ugody: Wilk ukląkł, pochylił głowę i łagodnymi ruchy ciała, ogona i uszu okazywał, jak mógł, że będzie przestrzegać układu. [...] podniósł prawą łapę i położył ją na dłoni św. Franciszka. Zdarzenie stało się okazją do większego podziwu dla świętości Franciszka oraz chwały Bożej. Wilk jeszcze przez dwa lata żył w wielkiej przyjaźni z ludźmi, krążąc po ulicach Gubbio. Owa opowieść jest jednym z przejawów czci wobec osoby św. Franciszka i elementem budującym legendę Biedaczyny z Asyżu, który z imieniem Chrystusa na ustach dokonywał czynów niezwykłych w rodzinnym mieście i podczas misyjnych wypraw. Postać Franciszka otacza aura cudowności, niezwykłości. Jest on otoczony Bożą opieką i zawsze ufający, dlatego niestraszne są mu wszelkie niebezpieczeństwa. Działa w trosce o ludzi i propaguje zdobywanie zatwardziałych serc miłością, braterstwem, życzliwością. Na agresję ze strony mieszkańców Gubbio wilk reagował podobnie, dopiero serdeczne, choć stanowcze, słowa Franciszka odmieniły jego postępowanie. Podobnie zachowują się ludzie. Tekst anonimowego autora, relacjonujący epizod z życia Biedaczyny z Asyżu, zawiera przesłanie, że zawsze można pokonać zło, okazując miłość i ufając Bogu. Jest to wypowiedź w pełni zgodna z duchem i teocentrycznym charakterem epoki.