Analiza "Miniatura średniowieczna" Wisławy Szymborskiej



Miniatura średniowieczna Wiersz (z t. Wielka liczba, 1976) reprezentuje typ liryki opisowej. Tematycznie odwołuje się do miniaturowego malarstwa średniowiecz¬nego, jego motywów, nastrojów, kolorystyki. Poetka przywołuje ele¬menty świata dawno minionych wieków widoczne na obrazie i te, których brakuje. Z utworu można odczytać panującą w okresie wie¬ków średnich hierarchię społeczną, zgodę na takie relacje, język pozo¬stający pod wpływem łaciny (xiążę itp.), elementy architektoniczne (zamek o siedmiu wieżach). Poetyckie ujęcie sielskiego obrazka przyj¬muje postać żartu, zabawy językowej, satyry na ówczesne społeczne układy oraz formę poważnej zadumy nad charakterem epoki, której elementy powracają później, także w czasach współczesnych, kiedy to pierwszeństwo zapewnia sobie elita „wyższych sfer” i korzysta z róż-nych przywilejów kosztem innych. Po najzieleńszym wzgórzu, najkonniejszym orszakiem, w płaszczach najjedwabniejszych. Pierwsza strofka wywołuje wrażenie wyidealizowanego pejzażu, w którym pojawia się konny orszak bogato i efektownie ubranych osób. Dalsza część utworu potwierdza to odczucie i rozszerza kadr na inne szczegóły otoczenia oraz grupy spacerowiczów, podążających do ba¬śniowego zamku z wieżami. Na czele usytuowano ludzi najważniej¬szych w społecznej hierarchii – parę książęcą. Za nimi zdążają dwor¬ki, paź z małpką na ramieniu i trzej rycerze na koniach. W tej części wiersza poetka wielokrotnie wykorzystała hiperbolę (stopień najwyż¬szy przymiotników i przysłówka – m.in. najpochlebniej, najpacholętszy; operowanie neologizmami – stopniowanie wyrazów, które w języ¬ku polskim nie podlegają takiej odmianie; przedrostek prze-; zdrob¬nienie: młodziusieńka). Miniaturę wypełniają elementy piękne, miłe, a przy tym ożywione: orszak się porusza, rycerze „dwoją się i troją”, ru-maki tanecznym krokiem muskają kopytkami [...] stokrotki najprzydrożniejsze. Idealizacja tego średniowiecznego „obrazka z natury” zo¬stała zrealizowana z największą przesadą, ze staraniem o „przesłodze¬nie”, przejaskrawienie jego treści. Przeciwwagą dla „najkonniejszego orszaku” jest rzeczywistość ne¬gatywna – ta, której na obrazie nie utrwalono: Kto zasię smutny, strudzony, z dziurą na łokciu i z zezem, tego najwyraźniej brak. Najładniejszej też kwestii mieszczańskiej czy kmiecej pod najlazurowszym niebem. Szubieniczki nawet tyciej [...] Nagle do tekstu wkracza nastrój smutny, ponury, ton ironiczny (zdrobnienie wyrazu szubienica). Czytelnik uzyskuje pełnie wyobra¬żenia o średniowiecznym społeczeństwie oraz preferencjach tematycz¬nych w sztuce tego okresu. Artyści nie interesowali się sprawami trudnymi, pospolitymi, nieestetycznymi w potocznym znaczeniu tego sło¬wa. Ironia utworu jeszcze bardziej pogłębia się w jego dalszej części: Tak sobie przemile jadą w tym realizmie najfeudalniejszym. To, co wyobrażono na miniaturze, i to, czego na niej nie ma, stano¬wi wyraźnie skontrastowaną, rozbieżną, niespójną rzeczywistość wie¬ków średnich. Piękno i brzydota, zdrowie i ułomność, patos i śmie¬szność, bogactwo i nędza – oto charakterystyka tego okresu, jedno¬stronnie i tendencyjnie ukazywanego w dawnej sztuce (por. np. minia¬tury braci van Limbourg z Godzinek księcia de Berry z XV w.). W ostatniej czterowersowej cząstce wiersza podmiot ujawnia konse¬kwencje przedstawionego stanu rzeczy: zapowiedź równowagi i piekła – na drugim obrazku. Owa równowaga również pobrzmiewa ironią. Piekło to perspektywa dla księcia i jego dworu, ale i dla tych z dziurą na łokciu i z zezem. Można tylko zastanawiać się, dla której grupy jest ono przewidziane w wymiarze wiecznym, a dla której już na ziemi – w tym realizmie najfeudalniejszym. Satyrycznie ujęta nierówność spo¬łeczna jest przejawem dualizmu średniowiecza, nikt tego stanu rzeczy nie kwestionuje (to się rozumiało arcysamo przez się). Podobnie jak w wierszu Kobiety Rubensa punktem wyjścia jest tu malarstwo, zaś po¬tem następuje przesunięcie uwagi w rejony spoza tematyki ujmowanej w sztuce, a przecież ważkiej. Ów „brak” na obrazie jest znamienny, ce¬lowy, uzasadniony mentalnością epoki kontrastów i nierówności. Wiersz składa się z dziewięciu części o różnej liczbie wersów (od dwu do ośmiu). Poetka posługuje się systemem wiersza wolnego, bez rymów. Najczęściej używa hiperboli, stosuje neologizmy, paralelizm składniowy, zdrobnienia. Nadaje poetyckiej refleksji o sztuce i mental-ności czasów feudalnych ton satyrycznego komentarza. Posługuje się kontrastem i ironią, dzięki nim uzyskuje efekt żartu i subtelnej oceny średniowiecza.

Analiza "Miniatura średniowieczna" Wisławy Szymborskiej

Materiały

Na czym polega prawo do odpowiednich warunków pracy PRAWO DO ODPOWIEDNICH WARUNKÓW PRACY Deklaracja Uniwersalna (art. 23 i 24), Pakt Ekonomiczny (art. 7), Karta Socjalna (art. 2, 3, 4), Konstytucja ( art. 68, 70). Deklaracja mówi o ,,odpowiednich i zadowalających” warunkach pracy, natomiast oba traktaty o warunkach ,,sprawiedliwych”, przy czym Pakt dodaje jeszcze ,,korzystne&...

Topos wędrówki 40. Topos wędrówki i doświadczeń wynikających z podróży w dziełach literatury polskiej i powszechnej. W literaturze różnych epok często występuje motyw wędrówki. Podróż w życiu człowieka może mieć bardzo wiele znaczeń: może przynosić nowe doświadczenia, oznaczać chęć poznania, ucieczkę, tułaczkę, poszukiwanie szczęścia czy lepszych warunków życ...

Człowiek współczesny wobec dzieł literatury staropolskiej Fascynacja, czy poczucie obcości ? Człowiek współczesny wobec dzieł literatury staropolskiej Polacy na przestrzeni dziejów zawsze i w każdych okolicznościach przywiązywali ogromne znaczenie do historii. Była ona dla nas niczym matka-opiekunka, u której szukaliśmy pokrzepienia w chwilach trwogi, rzadziej mądrości w momentach przełomow...

Okoliczności powstania i geneza powieści "Quo vadis" Okoliczności powstania i geneza powieści Quo vadis to jedna z najbardziej znanych i popularnych powieści Henryka Sienkiewicza. Trylogia i inne dzieła przedstawiające literacką wersję faktów znanych z historii Polski osiągnęły duży sukces w kraju, wśród odbiorców, którym bliska jest specyficznie polska problematyka. Powieść Quo vadis nie po...

"Potop" jako powieść historyczna i fikcyjna Sienkiewicz przy pomocy wydarzeń i postaci historycznych realizuje ideę krzepienia serc. Postacie historyczne i fikcyjne występują na równych prawach. Autor jako artysta zmienił prawdę historyczną dla celów ideowych. Płaszczyzna fikcyjna i historyczna są równoległe i mają wiele powiązań. Ukazana jest makro- i mikrohistoria. Wątek...

Wewnętrzna struktura grupy- definicja Wewnętrzna struktura grupy – pozycje społeczne zajmowane przez członków grupy - status, miejsce i rola w grupie, uprawnienia i obowiązki – choć niekoniecznie w ujęciu formalnoprawnym, ale bardziej socjologicznym. Przez swoją rolę w grupie ludzie są zobowiązani do pewnego zachowania, a gdy tego nie robią, to mogą zostać ze swojego mie...

Motyw artysty w literaturze Artysta słowa Artysta słowa - Artysta, dla którego tworzywem dzieła sztuki jest słowo; poeta, prozaik - pisarz. Artysta słowa jest częstym bohaterem literackim, sta¬jąc się niejednokrotnie wyrazicielem poglądów samego autora. Powszech¬nym zjawiskiem jest nadawanie wąt¬kowi artysty słowa charakteru autote-matycznego. Patrz: autote...

Toposy z Biblii i z kultury antyku 17. Toposy mające swój rodowód w Biblii i kulturze antyku. Topos- (z gr. szablon, miejsce, wzór) stałe sposoby wyrażania się będące świadectwem ciągłości tradycji w kulturze. Toposy zaczerpnięte z antyku: - syzyfowa praca - stajnia Augiasza - koszula Dejaniry (działanie, które w założeniu miało być dobre, ale przyniosło złe skutki) - herku...